Uitgeverij Schokland i.s.m. Uitgeverij EPO
Een ooggetuigenverslag van de Russische
Revolutie 1917
Vorig jaar werd de Oktoberrevolutie herdacht, die 100 jaar
geleden leidde tot de bestorming en overname van het 'Winterpaleis' op 7 november 1917, en de bolsjewieken
de macht grepen. (Volgens de Gregoriaanse kalender is het 25 oktober
geweest, maar de auteur hanteerde de Juliaanse kalender, zoals die toen in
Rusland werd gehanteerd)
John Reed
was toentertijd als verslaggever ter plaatse in Petrograd - tegenwoordig Sint
Petersburg -, heeft vele gedetailleerde verslagen gemaakt van de
gebeurtenissen waarvan hij getuige is geweest. Over dit boek wordt geschreven
dat het wordt gezien als een journalistiek topwerk.
Zelf schrijft hij dat het
een stuk gecomprimeerde geschiedenis is, zoals hij die zelf heeft beleefd en het
pretendeert niet meer te zijn dan een gedetailleerd verslag van de
Oktoberrevolutie, die niet alleen in Petrograd gebeurde, maar uiteindelijk in
heel Rusland plaatsvond.
Reed deed niet alleen verslag
van de toespraken van de bolsjewieken en vergaderingen die hij bijwoonde, maar
interviewde ook omstanders en burgers die hij tegenkwam. Hij probeerde overal
te zijn waar iets gebeurde.
Op 7 november schreef hij:
"Plotseling klonk buiten de scherpe knal van een geweer, meerdere schoten volgden. Ik rende naar buiten. Er was iets ongewoons aan de hand bij het Mariinskipaleis, waar de Raad van de Russische Republiek vergaderde. Dwars over het uitgestrekte plein stond een rij matrozen, het geweer in de aanslag, hun blikken op het hoteldak gericht.'Provokatsia! Ze hebben op ons geschoten!' snauwde er een, terwijl een ander naar de ingang rende.Bij de westelijke hoek van het paleis stond een grote pantserwagen waarop een rode vlag wapperde. Met rode verf was er SRSD (Sovjet Rabotsjitsj Soldatskitsj Depoetatov) op geschilderd. Alle lopen waren op het Sint-Isaakplein gericht. Er was een barricade opgeworpen bij de doorgang naar Novaja Oelitsja - kisten, vaten, een oud bed, een kar. Een berg hout versperde het eind van de Mojkakade. Blokken van een houtstapel in de buurt werden langs de voorgevel van het gebouw opgestapeld om als borstweringen te dienen.Gaat er gevochten worden?' vroeg ik.'Zometeen, zometeen,' antwoordde een soldaat zenuwachtig. 'Ga weg, kameraad, anders raak je gewond. Ze komen uit die richting,' zei hij, terwijl hij naar de Admiraliteit wees.'Wie?''Dat zou ik niet kunnen zeggen, makker,' antwoordde hij en spuwde op straat."
Om zoveel mogelijk
informatie te vergaren maakte de journalist gebruik van vele archieven van
kranten. Niet alleen de Russische, maar ook Engelse en Franse kranten. Het Bulletin de la Presse werd elke dag
verspreid in Petrograd door het Franse informatiebureau en was heel waardevol
voor Reed. Het gaf informatie over de belangrijke toespraken, gebeurtenissen en
de visie van de Russische pers.
Pamflettekst;
'AAN DE BURGERS VAN RUSLAND!''De Voorlopige Regering is afgezet. De staatsmacht is nu in handen van het Militaire Revolutionaire Comité, het orgaan van de Petrogradse Sovjet van Arbeiders- en Soldatenafgevaardigden, dat aan het hoofd staat van het Petrogradse proletariaat en garnizoen.Het doel waarvoor het volk vocht: het onmiddellijke voorstellen van een democratische vrede, afschaffing van de eigendomsrechten van de land heren op de grond, arbeidscontrole over de productie en de vorming van een Sovjetregering, is gewaarborgd.Lang leve de revolutie van arbeiders, soldaten en boeren!''Het Militaire Revolutionere ComitéDe Petrogradse Sovjet van de Arbeiders- en Soldatenafgevaardigden.'
Lenin heeft
de auteur gecomplimenteerd en verkondigde bij het verschijnen van het boek dat
hij het over de gehele wereld uitgebracht zou willen zien, omdat hij het een
uiterst waarheidsgetrouwe verslaglegging vond.
Deze journalistieke rapportage
is voor het eerst in een Nederlandstalige uitgave verschenen in 1966 - bij
Pegasus, destijds de uitgeverij van de Communistische Partij van Nederland - en
nu, in 2017, is het in deze herziene vertaling uitgekomen. In tegenstelling tot
de eerste is deze uitgave voorzien van het niet eerder gepubliceerde en oorspronkelijke
voorwoord van Reed.
'Ten days that shook
the world' kwam in boekvorm voor het eerst uit in 1919. Eigenlijk zijn het
in werkelijkheid iets meer dan tien dagen geweest, maar alla.....
Het boek is een in vele
talen uitgegeven en in 1999 heeft het zelfs op de zevende plaats gestaan van de
Top 100 van journalistieke werken.
Het bijzondere aan dit
boek, is dat het is geschreven ten tíjde van deze gebeurtenis, door iemand die
het van nabij heeft meegemaakt en verslagen, terwijl andere boeken pas jaren na
dato zijn geschreven. Vele boeken zijn er geschreven over de Oktoberrevolutie, Tsaar Nicolaas II Aleksandrovitsj en zijn gezin, en verhalen
over de bevolking in die tijd.
Voor in het boek zijn wat
beschijvingen opgenomen die beknopte uitleg geven over de verschillende
Russische organisaties - zoals politieke groeperingen, comités, doema's,
vakbonden, organisaties, parlementaire procedures ed - om de lezer meer
duidelijkheid te geven.
Als één van de oprichters
van de Communistische Arbeiderspartij
in de VS, kunnen we stellen dat Reed niet geheel als onpartijdig gezien kan
worden en zodoende zal waarschijnlijk niet alles als volledig objectief
geschreven zijn. Hij schreef immers al dat het een verslaglegging is van een
gebeurtenis zoals hij dat heeft beleefd.
Ondanks dat het geen
gemakkelijke materie is, is het een soepel geschreven en zeer lezenswaardige
reportage, waarbij de credits hiervoor natuurlijk niet alleen naar de auteur
gaan, maar - minstens zo belangrijk - naar de vertalers van deze nieuwe editie.
Als lezer hoef je niet
bang te zijn om niet te begrijpen hoe de politiek er toen bedreven werd, want
het verhaal geeft heel veel duidelijkheid aan de liefhebber van een stuk
geschiedenis.
Een prachtig historisch
document!!!
John Reed (1887 - 1920) werd geboren in Portland, Oregon. Hij studeerde journalistiek aan de University van Harvard, waarna hij zichzelf de bestbetaalde journalist van Amerika mocht noemen. Tijdens de Mexicaanse Oorlog in 1916 - 1917 was hij correspondent en ten tijde van de WOI en de Russische Revolutie was hij in Rusland werkzaam als verslaggever. Zijn vrouw Louise Bryant, zelf ook journalist, was met hem meegegaan. Een aantal weken vóór de revolutie kwamen ze aan in Rusland.
Nadat hij daarna nog een aantal jaar in Amerika had verbleven, overleed hij in Rusland aan tyfus. Op het Rode Plein werd hij bijgezet in de necropolis en een gedenkplaat in de Kremlin Muur herinnert nog altijd aan hem.
Titel: Tien dagen die de
wereld deden wankelen
Reeks: Kritische Klassieken nr. 14
Auteur: John Reed
Oorspronkelijke vertaling: G. van Es
Herziene vertaling: Nils Buis en Koen Wijnkoop
Oorspronkelijke uitgave: 1919
Genre: Geschiedenis & Politiek
Pagina's: 319
ISBN: 9789082454635
Uitgeverij Schokland
Verschenen: mei 2017
Reeks: Kritische Klassieken nr. 14
Auteur: John Reed
Oorspronkelijke vertaling: G. van Es
Herziene vertaling: Nils Buis en Koen Wijnkoop
Oorspronkelijke uitgave: 1919
Genre: Geschiedenis & Politiek
Pagina's: 319
ISBN: 9789082454635
Uitgeverij Schokland
Verschenen: mei 2017