Magdaïsme
Met 'Magda is overal' heeft Christian
Jongeneel zijn romandebuut geschreven. En wat voor een! In het eerste
razendsnelle en duizelingwekkende deel, maken we kennis met Magda en Dede Singh, kleinkinderen van oma Femke Singh.
Het is 11 september 2001
en de familie staat aan oma's bed in het Dijkzicht Ziekenhuis op het moment dat
ze tweemaal - ja, tweemaal - haar laatste adem uitblaast. Die datum staat ons
natuurlijk in het geheugen gegrift vanwege de aanslag op het WTC en deze gebeurtenis
speelt een cruciale rol in het verhaal.
Dede is degene die aan het
woord is en ik ben meteen alert. Omdat je bij een ik-verteller nooit meteen
weet hoe betrouwbaar die is, is het zaak bij de leesles te blijven.
Magda en Dede zijn
tweeling, kinderen van Dieuwertje en
de Marokkaanse Hamid. Daar oma Femke
getrouwd was met een Surinaams-Hindoestaanse man en háár moeder weer van Chinees-Javaanse
afkomst is, hebben Magda en Dede van alle genen iets meegekregen. Het resultaat
mag er in Magda's geval zeker zijn. Ze is een bloedmooie vrouw met een
prachtige chocoladebruine teint en de gefortuneerde oom Frits ziet er wel iets in om haar schoonheid te exploiteren.
Dede: '[...] Magda was de enige die mijn verhalen niet meteen vergat. We waren op elkaar aangewezen. Ik herkende mezelf in Magda, zij zichzelf in mij. En toch wisten we hoe anders de rest van de wereld daar over dacht. Wij waren een twee-eenheid die alleen voor onszelf zichtbaar was.'
De tweeling reist de gehele
wereld over en in alle landen zien de fans wel iets in haar om zich mee te
identificeren. Er worden miljoenen omgezet en Dede stelt alles in het werk om
het voor Magda zo goed mogelijk in banen te leiden. Hij heeft zichzelf uitgeroepen
tot haar waakhond, wat op zijn minst een wat obsessief karakter krijgt. Hij
lijkt haar met niemand te willen delen en schroomt niet om enkelen van haar
opdringerige aanbidders een 'kopje kleiner' te maken. De invloed die 9/11 op
Dede heeft is zorgelijk te noemen wanneer hij - Kameraad Kalasjnikov -
sympathie lijkt te krijgen voor Osama bin Laden.
In dit eerste deel is de
toon regelmatig hilarisch en absurdistisch te noemen. Het schuurt en grenst op veel punten aan het ongeloofwaardige.
De vele flashbacks hebben
een duizelingwekkende uitwerking. Met razende vaart reist het stel de wereld
rond en belandt in de meest vreemde situaties. Om extra informatie aan het
verhaal toe te voegen, worden de ietwat incoherente ontwikkelingen in de
relatie van hun ouders beschreven.
En dan keert in het tweede
deel van het verhaal de rust terug. De schrijfstijl verandert - er zijn zelfs
romantische passages - en er wordt voor de diverse gebeurtenissen ruim de tijd
genomen.
Het is 11 september 1901
en het perspectief verschuift naar Sytse
en Li de ouders van Femke, de
overgrootouders van Magda en Dede. De vele wisselingen in tijd en plaats
vertellen de verhaallijnen van Sytse, Li en hun dochter Femke. De grote droom
van Sytse om naar Amerika te gaan valt in het water. Het verlies
van haar ouders heeft Li doen besluiten om haar vaderland vaarwel te zeggen en
de oversteek te wagen naar Nederland. Deze passages en haar ontmoeting met
Sytse aan de kade van Rotterdam worden prachtig beeldend uitgewerkt.
'Een pareltint van mist hing in de haven en de haren van de Chinese. [...] De mist dempte de geluiden, haastige voetstappen op weg naar een kroeg, een ratelende kar, water dat tegen de kade sloeg wanneer een bootje voorbijgleed, geschreeuw dat overal vandaan kon komen. Een misthoorn loeide door de haven als een drachtige koe. Sytse had zijn cadeautje op de bolder voor de Chinese gezet. Het kon haar niet ontgaan, ook niet nu ze diep weggedoken in haar jas de nevel in staarde. Twee uur lang stonden ze naast elkaar.'
Wanneer Femke haar studie aan de Kweekschool heeft voltooid, vertrekt ze naar Suriname om daar les te
gaan geven. Ze ontmoet er Suresh en
de twee trouwen. 'Een gruwel in de ogen
des Heeren'. Hierdoor verliest ze tot groot verdriet haar baan. Groot is de
vreugde wanneer ze op haar veertigste toch nog zwanger wordt.
Toch zal ook Femke
terugkeren naar Rotterdam.
In deel drie is Burcu - student journalistiek - het prominente personage dat de
familiegeschiedenis reconstrueert en op zoek gaat naar Dede. Alle losse eindjes
en lagen komen op een geraffineerde manier samen om naar een onverwacht einde
toe te werken en de rol van de tapir duidelijk te krijgen.
Jongeneel is er uitermate
goed in geslaagd om me tot het einde van het boek geboeid te houden. De verhaallijnen
meanderen door het boek, evenals de verspringingen in tijd.
Met dit zeer verrassende
verhaal, gelaagd en divers in schrijfstijl, heeft hij een zeer vol boek
geconstrueerd. Hij heeft zich overduidelijk zeer goed geïnformeerd over (de
samensmelting van) culturen, migratie, Nederlands-Indië en Suriname aan het
begin van de twintigste eeuw, de oorlogsjaren in Rotterdam en vooral de
onzekerheid die 9/11 teweeg heeft gebracht.
Dit is een verhaal met een hoge mate van originaliteit.
Ik kan er niets anders van maken... Ongeëvenaard. Briljant!!!
Auteur
Christian Jongeneel (Leiden, 1969) is een Nederlandse freelance
journalist die gespecialiseerd is in informatica, elektronica en internet. In
het verleden was hij hoofdredacteur van Delta (TU Delft), en interim (eind)redacteur
bij de Volkskrant, Technisch Weekblad en Natuurwetenschap en Techniek.
Hij studeerde informatica
aan de TU Delft en promoveerde aan die universiteit in de filosofie van de
informatica. Zijn twee voornaamste boeken, De programmeur en de kangoeroedans
en Het zit in een lab en het heeft gelijk, bewegen zich op het raakvlak van
wetenschap en filosofie. Dat geldt ook voor zijn maandelijkse column in De
Ingenieur.
Jongeneel is ook
penningmeester/secretaris van de Ab Harrewijnprijs, een prijs voor originele
initiatieven voor mensen aan de onderkant van de samenleving vernoemd naar
oud-GroenLinks Tweede Kamerlid Ab Harrewijn. Daarnaast is hij redacteur voor De
Linker Wang, het blad van het gelijknamig platform voor geloof en politiek,
gelieerd aan GroenLinks.
Hij is ook literair
actief. In 2002 richtte hij samen met schrijver Ernest van der Kwast de
stichting Rotown Magic op, die literaire activiteiten verzorgt in Rotterdam.
Zelf publiceerde hij in 2018 de roman 'Magda is overal' bij uitgeverij Douane.
Titel: Magda is overal
Auteur: Christian
Jongeneel
Pagina's: 300
ISBN: 9789082723199
Uitgeverij Douane
Verschenen: 16 november
2018