Kirk Wallace Johnson-De verendief

Recensie door Tea van Lierop

Atlas Contact

De mysterieuze wereld van verenverzamelaars

Zo af en toe krijg je een boek in handen dat tegelijkertijd de nieuwsgierigheid prikkelt en afschuw opwekt. Voilà, dit is zo’n boek. De lezer betreedt een mysterieuze wereld waarin de ware aard van de echte verenverzamelaar zichtbaar wordt. Tevens geeft het een boeiend inkijkje in de toepassingen van de mooie vogelveren en huiden. Om het verhaal van De verendief in het juiste perspectief te plaatsen schreef Kirk Johnson een uiterst leesbaar boek waarin ruim aandacht geschonken wordt aan de historie. 
 

Aanleiding om het boek te schrijven was een inbraak in het Natural History Museum in Tring UK. Op een avond in juni 2009 weet Edwin Rist een fors aantal vogels te ontvreemden uit dit museum en stapt daarna met zijn goedgevulde rolkoffer op de trein naar huis. Zo gemakkelijk ging dat.

‘[…] Ze belandden allemaal in Edwins koffer, deze volmaakte specimens die 150 jaar geleden met onwaarschijnlijk veel moeite bemachtigd waren in de ongerepte bossen van Nieuw-Guinea en de Maleise archipel. Op hun etiketten stond de naam van de autodidactische natuuronderzoeker die Darwin met zijn baanbrekende inzichten de schrik van zijn leven had bezorgd: A.R. Wallace.’ (pag. 15)

Na de proloog volgt het eerst deel dat onderverdeeld wordt in 6 hoofdstukken en handelt over de beproevingen van natuuronderzoeker Alfred Russel Wallace om zoveel mogelijk specimens te verzamelen. Een man die van geen ophouden wist, ook niet nadat bijna zijn totale voorraad specimens verloren was gegaan bij een scheepsbrand. Volhardend in zijn missie grijpt hij de gelegenheid aan naar Maleisië te vertrekken om op zoek te gaan naar paradijsvogels. Wallace was een geduchte concurrent van Darwin, eigenlijk kwamen ze gelijktijdig tot de conclusie dat er sprake is van een natuurlijke selectie. Dat Darwin meer naamsbekendheid kreeg dan Wallace kwam doordat Darwin schrok van het succes van Wallace en vervolgens vervroegd een samenvatting publiceerde van een brief aan botanicus Asa Gray, met de bevindingen van Wallace als voetnoot.

Het historische deel is uiterst interessant om meerdere redenen.

Allereerst wordt boeiend verteld over de offers die mannen zoals Wallace moesten brengen om hun werk te kunnen doen. Niets was hen teveel, ze hadden er alles voor over hun specimens te bemachtigen, te documenteren en veilig te stellen. 

 

‘[…] Hij was nu zo dichtbij dat hij ‘s ochtends vroeg het ‘wawk-wawk wawk-wawk’ van de vogels door de boomtoppen hoorde echoën. In zijn gretigheid ze met eigen ogen te kunnen aanschouwen, beende hij door de modder en de hitte, achtervolgd door muggen. ‘s Nachts werd hij belaagd door zandvliegen, die kleine ronde bultjes op zijn ledematen achterlieten. […] (pag. 43)

Het najagen van de wonderschone schepselen heeft natuurlijk een keerzijde, Wallace besefte dat maar al te goed en waarschuwde voor verstoring van het natuurlijk evenwicht en het uitsterven van soorten. Wallace had visie. Door een verzameling aan te leggen van zoveel mogelijk soorten en deze veilig te stellen zouden ook op toekomstige vragen antwoorden gegeven kunnen worden. 

Dat er soorten bedreigd werden is duidelijk. Wie zich schuldig maakten aan dit vergrijp ook. Alles heeft te maken met mode en hebzucht. Stel je voor wat er gebeurt wanneer het ineens mode wordt een opgezette vogel op je hoed te zetten. En dan geen gewone (wat heet gewoon?) vogel, maar eentje met mooie exotisch felle kleuren, zodat de draagster kan pronken met andermans veren en zo het verleidingsritueel nog eens dunnetjes overdoen. Pas nadat de auto zijn intrede deed konden die hoge creaties af, want zo kon je niet plaats nemen in een voiture. Ook WOI zorgde voor een kentering, soberheid won het van extravagantie.

Maar er was nog iets. Vliegvissen. Ik had er nog nooit van gehoord, maar er heerst onder kenners een heuse subcultuur met nogal wat competitie wie de mooiste vliegvissen kan maken. Het komt erop neer dat elke vis hapt op een andere kunstvlieg. Het is ook nog eens seizoensgebonden. Het fabriceren van zo’n insect is een kunst op zich en vergt veel oefening en vooral ook bijzondere, zeldzame veren.
 

En zo komt het verhaal terug bij onze inbreker en de auteur die het verhaal zo interessant vindt dat hij besluit de zaak te gaan volgen, hoewel de inbreker weggekomen is met een voorwaardelijke straf .

De zoektocht vergt veel speurwerk, maar is tevens een goede afleiding voor de auteur die toe was aan iets nieuws nadat hij merkte dat het hervestigen van Iraakse vluchtelingen stuitte op vele hindernissen. 
 

Deze queeste naar een groot deel van Edwins buit is tijdrovend. Het brengt de auteur bij figuren die er niet zo zwaar aan tillen dat zij gestolen veren of huiden gekocht hebben. De vliegbinders vormen een front en willen absoluut geen slechte naam krijgen. Het is een schimmig wereldje en speelt zich af op eBay waar men gebruik maakt van pseudoniemen. In discussie met deze verzamelaars telt maar één ding en dat is het uitoefenen van de hobby, alles moet ervoor wijken, moraal geldt kennelijk niet.

Dit vreemde boek heb ik met veel plezier en verwondering gelezen. Vooral het deel over de historie en de kunst van het vliegbinden vond ik het meest interessant. In het midden is een prachtig katern opgenomen met kleurenfoto’s, erg verhelderend, want een beeld zegt vaak meer dan een beschrijving.

Concluderend kan ik zeggen dat het een detective is van een totaal andere orde dan gebruikelijk. Niet alleen het exotische karakter, maar ook het victoriaanse element spreekt zeer tot de verbeelding.

De auteur

Kirk Wallace Johnson is de schrijver van To Be a Friend Is Fatal, over zijn inspanningen voor de hervestiging van Iraakse vluchtelingen in de V.S. Hij schreef eerder voor The New Yorker, The New York Times en The Washington Post.

Auteur: Kirk Wallace Johnson

Titel: de Verendief

Titiel oorspronkelijk: The Feather Thief

Uitgever: Atlas Contact, Uitgeverij

Vertaling: Hanneke Bos

ISBN: 9789045030883

Pag.: 336

Genre: True crime

Verschenen: september 2018