Manu Joseph - Miss Laila, Gewapend & Gevaarlijk

Recensie door Truusje

Uitgeverij Podium

Gevaarlijke mannen dragen een broekrok

Mumbai, ook bekend als Bombay

Akhila Iyer - bijna afgestudeerd arts - houdt zich bezig met het maken van pranks, - zeg maar candid camerafilmpjes - die ze upload op social media, waarin ze de Indiase en rechts georiënteerde hindoe-maatschappij aan de kaak stelt. Ze wil de hypocrisie laten zienen de wreedheid van de heersende ideologie. De samenleving is er nog altijd verscheurd door de geloofsstrijd tussen moslims - die koeien slachten - en hindoes - die varkens slachten.

Wanneer ze terugkomt van een rondje hardlopen, ziet ze een grote groep mensen bijna bloot op straat, verscholen achter auto's of beschermd door een kring mensen die wel gekleed zijn. Niet gealarmeerd, door het idee dat er wel vaker vreemde dingen in de stad gebeuren, rent ze de trap op van het gebouw waar ze woont, maar onderweg komt ze meer mensen tegen. Ze lijken te vluchten.

Eenmaal in haar woning aangekomen komt haar een bericht onder ogen dat er ongeveer een half uur geleden aardschokken zijn gevoeld en dat er een 80 jaar oud en onbewoonbaar verklaard gebouw is ingestort. Er liggen mensen onder het puin. Akhila pak haar dokterstas en gaat poolshoogte nemen.

Met dit gegeven ontvouwt dit derde boek van Joseph zich in een lichtelijk satirisch, tongue-in-cheek verhaal met vele lagen en flashbacks, waarbij de rode hoofddraad zich in pakweg twaalf uur ontrolt.

Onder het puin wordt een man opgemerkt die met zijn benen onder een balk vastligt en via een smalle tunnel is te bereiken. Akhila is ter plaatse, nadat ze en passant door een groepje mannen is mishandeld. Ze hebben het gemunt op de dame die verantwoordelijk is voor de pranks.

'Eindelijk besluit Akhila over het puin te lopen, ook al weet ze zeker dat ze met elke stap lucht uit de longen van iemand diep beneden perst. Er staat een groepje soldaten op het platte stuk beton waar ze het signaal hebben opgepikt.'

Vanwege haar tengere figuur kan Akhila een aantal maal de tunnel inkruipen naar de, door het puin bedolven, man om hem medische bijstand te verlenen. Hij weet met uiterste krachtsinspanning uit te brengen dat er twee terreurverdachten in een auto op weg zijn naar Gujarat, te weten Jamal en Laila, beiden moslim, met als kanttekening dat Jamal hindoe was, maar moslim is geworden om te mogen trouwen met zijn grote liefde. 
Pas aan het eind wordt duidelijk wie de man onder het puin is en hoe hij aan deze informatie komt.

(Saillant detail is dat de auteur een soortgelijke situatie - een man na een aardbeving onder het puin, die alleen bereikbaar was via een smalle tunnel - van dichtbij heeft meegemaakt. In de hoedanigheid van journalist wilde hij de waarheid schrijven.)

Achtervolging

Hier wordt nog een extra laag aan het verhaal toegevoegd en volgen we de Inlichtingendienst en de antiterreureenheid die het stel over de snelweg achtervolgen. Tussen deze instanties wordt niet naar behoren samengewerkt. Ze werken elkaar juist tegen, vanwege de verschillende belangen.

De antiterreureenheid - alom bekend als Baardmannen of Baarden, pakken moslims op die als verdacht worden gezien en schromen niet om ze ook te doden - alsook de rol van de machtige Rashtriya Swayamsevak Sangh, afgekort als RSS, worden duidelijk uitgewerkt.

'De strijd om het meisje (Laila tt) is feitelijk gewoon weer een ruzie in de wereld tussen een praktisch mens die schaamte kent en een praktisch mens die niet bang is voor schaamte. De Dienst is als de goeden die goed lijken omdat ze als de dood zijn dat ze als kwaad worden gezien. Zulke angsten kennen de Baarden niet. Sterker nog, ze zijn zo slecht in het verhullen van hun moorden dat Mukundan vermoedt dat ze juist als moordenaars bekend willen staan.

Op uitnodiging van het Letterenfonds verblijft de auteur in het appartement aan het Spui, boven boekhandel Athenaeum, dat schrijvers uit het buitenland ter beschikking wordt gesteld. 

'Het centrum van onze drukke, volle, vieze stad bezien door een inwoner van New Delhi: wat is het hier mooi, wat is het hier schoon, wat zijn de mensen goed gekleed en wat rijdt het verkeer keurig in banen - en dan ook nog allemaal in dezelfde richting.'

(Bron: https://www.parool.nl/kunst-en-media/schrijver-manu-joseph-over-amsterdam-alsof-je-op-facebook-woont~a4601249/)

Conclusie

Manu Joseph heeft zijn maatschappijkritische kijk op de samenleving en de rechtshandhaving in India verweven in deze licht satirische, cynische, uiterst tragische, maar desondanks met subtiele humor doorspekte roman. De auteur houdt alles open en stuurt de lezer niet met zijn mening.
Het verhaal is verstoken van sentimentaliteit en een voorbeeld van hoe het zomaar kan gebeuren. Het geeft een 'prachtig' beeld van het (dis-)functioneren van de rechtelijke macht in zijn geboorteland. 

Alexander Reeuwijk in gesprek met Manu Joseph
bij boekhandel 'Het Leesteken' te Purmerend

Op vernuftige wijze weet de auteur in deze roman te spelen met het fenomeen 'tijd', legt diverse verhaallijnen bloot en zet de lezer danig op het verkeerde been. Dat de identiteit van de man onder het puin zo lang verborgen blijft en de vraag welke motieven de twee terreurverdachten hebben, maken het verhaal spannend. Het leest bedrieglijk gemakkelijk, maar het is wel zaak om goed bij de leesles te blijven om de gebeurtenissen goed te kunnen duiden en de puzzelstukjes op de juiste plaats te leggen.

De hoofdpersonages worden naar behoren uitgediept, maar enkele anderen lijken toch wat aan de platte kant te zijn gebleven. We leren bijvoorbeeld Miss Laila alleen kennen door de ogen van haar jongere zusje Aisha Raza, de auteur kruipt zelf dan ook niet in haar hoofd. Het heeft ook eigenlijk geen meerwaarde om te weten wat ze denkt. 

Waar ik niet zo aan kan wennen is dat literaire boeken tegenwoordig regelmatig van die schreeuwerige covers krijgen aangemeten. Het heeft een hoog chicklit-gehalte, waardoor literatuurliefhebbers het misschien toch links laten liggen.

Het is een roman die zich richt op het vertellen over problematieken in de falende politieke Indiase rechtsstaat. De auteur geeft veel informatie over het dagelijke leven in India, het kastenstelsel* en klassensysteem**, de traditionele en moderne ongelijkheid.

Wat mij betreft: een aanrader en een zeer geslaagde pageturner mét inhoud.

*Kastenstelsel: Kaste-systeem is een systeem waarin mensen worden geboren en ze blijven daar hun hele leven in. Dit systeem kweekt meer ongelijkheid dan het klassesysteem.

**Klassesysteem: Klasse refereert een systeem van gelaagdheid waar individuen in de samenleving zijn in verschillende klassen op basis van verschillende factoren als economie, beroep, etc. Het is mogelijk om in een hogere klasse te komen door hard werken en het vergaren van rijkdom. In India is dat ook mogelijk door corruptie. Er is respect voor hen die corrupt zijn, omdat het getuigt van een zekere intelligentie. Ook topsporters en Bollywood acteurs genieten meer welstand en dwingen daardoor ook respect af.

Auteur

Joseph werd geboren op 22 juli 1974 in Kottayam (India) en groeide op in Chennai . Hij is afgestudeerd aan het Loyola College in Chennai en heeft het Madras Christian College verlaten om stafchrijver te worden bij Society magazine. Hij is voormalig redacteur van het tijdschrift OPEN en columnist voor The International New York Times en The Hindustan Times. In 2007 was hij een Chevening Scholar . Hij woont momenteel in Delhi. Zijn debuutroman Slimme mannen (2010) won de Hindu Literary Prizeen de PEN/Open Book Award. De PEN-jury beschreef hem als '[...] die zeldzame vogel die de lezer zo wild kan entertainen als hij hen beweegt'.

Zijn tweede roman, Het onzichtbare geluk van andere mensen, verscheen in september 2012. De semi-autobiografische roman werd beschreven door The Wall Street Journal als een werk dat een 'duistere, lugubere lach injecteert in een immens ontroerend verhaal van verlies'.

(Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/Manu_Joseph)

Titel: Miss Laila, Gewapend & Gevaarlijk

Auteur: Manu Joseph

Vertaling: Harry Pallemans

Pagina's: 223

ISBN: 9789057599019

Uitgeverij Podium

Verschenen: mei 2018