David Vann-Goat Mountain

Recensie door Tea van Lierop

De Bezige Bij

‘Ik weet nog hoe ik mijn armen uitspreidde die nacht, het voelde of ik ze eindeloos ver kon strekken. Als ik mijn vuisten dichtkneep en ze naar me toe trok, dan kon ik bergen verbuigen, richels omlaag doen komen. De hele wereld binnen mijn bereik.’ (2013-301)

Over schepping, vernietiging, hoogmoed en offers

De derde roman van David Vann is een wonderlijke verhaal over een elfjarige naamloze verteller die een stroper doodschiet en daarvoor de consequenties zal moeten dragen.

De stroper wist het jachtgebied van de familie binnen te dringen en had de pech dat de jongen zijn kans om te doden benutte. Het vreemde is dat de jongen helemaal geen berouw voelde na zijn wrede daad, hij schoot alleen omdat hij de gelegenheid kreeg. 

Het jachtgezelschap bestaat uit grootvader, vader, de jongen en Tom. Samen maken ze hun jaarlijkse trip naar Goat Mountain, een onherbergzaam gebied in Californië. Alles is er even ruig en primitief en roept echo’s op van oudtestamentische taferelen waarin Kaïn overgaat tot broedermoord omdat zijn vader opbrengsten van landbouw onvoldoende vond en de voorkeur gaf aan een dierlijk offer. 

Dit is een gruwelijk, woest mooi boek, maar niet voor iedereen denk ik. Van tijd tot tijd is het echt even slikken bij de beschrijvingen van wat er allemaal gebeurt met het lichaam van de stroper en meer bloederigs.

Eigenlijk is de jongen mee op jacht om zijn eerste hert te schieten en op zo’n manier man te worden , een inwijding. Maar door deze ene stomme fout verwordt de orde tot een totale chaos. De verhoudingen tussen de drie anderen en hem verschuiven drastisch en ook is er geen overeenstemming over de consequenties van deze daad. 

Vader en grootvader kunnen het niet eens worden en Tom heeft ook zijn eigen mening over wat er moet gebeuren. Wat doe je met het lichaam en kan zo’n daad onopgemerkt blijven en ongestraft? Een ding staat vast, de jongen zal hoe dan ook moet boeten en dat wordt hem duidelijk wanneer de jachtrituelen een compleet andere vorm krijgen dan anders. De gammele truck waarin ze rijden om wild te zoeken komt normaal gesproken al moeilijk langs de zeer slecht begaanbare paadjes, maar nu de jongen de boel in de soep heeft doen lopen bestuurt de vader de truck alsof hij iets najaagt dat alleen met grote vaart bij te houden is en dat kan eigenlijk niet in dit soort ruigten. Als een bezetene doorkruist hij het gebied en laat de truck met twee wielen op de helling en twee in de lucht rijden, allemaal als straf voor de jongen. 

Kaïn heeft Abel gedood, een gravure van Gustave Doré

Af en toe stappen ze uit en proberen een hert te spotten, het lopen is vaak moeilijk door de gedoornde struiken en de weg vinden is een beproeving in het dik bebladerde landschap.

‘Witte manzanita, iedere struik gemaakt van duizend fluwelen spiegeltjes, aan beide kanten van de weg opgesteld, los van de aarde hangend, knipogend tussen de groene manzanita die bijna net zulke lichtgekleurde bladeren had. Ze wilden enkel verwarring stichten. Ergens in die doolhof verdween de weg.’(2013-415)

Niets wordt de jongen bespaard, hij wordt uitgedaagd, alleen gelaten, bespot en beschimpt, er wordt hem een spiegel voorgehouden. Het proces brengt hem uiteindelijk wel ergens, vanwege de spoilers kan ik hier niet meer over zeggen, maar het staat vast dat het spannend blijft tot de laatste pagina, het kan nog alle kanten op. 

De jongen vertelt een onmogelijk verhaal. Wat hij allemaal meemaakt kan helemaal niet, lichamelijk en geestelijk kan de jongen dit soort daden niet doen en deze filosofische gedachten niet hebben, nou ja, zeer onwaarschijnlijk in elk geval. Maar daar gaat het helemaal niet om, het gaat om de rol van de kolossale grootvader die de ene keer wordt voorgesteld als de schepper en de andere keer als een kleuter die met groot plezier grote dennenappels loopt te verzamelen. En de vader die tussen zoon en zijn eigen vader staat en niet weet wiens kant hij moet kiezen, deze afwegingen worden allemaal messcherp geobserveerd door de jongen.

Tom is geen lid van de familie en bekijkt de zaak als een buitenstaander, een pragmaticus, maar is ook een gevaar voor de andere drie, is hij te vertrouwen? Dat zijn de vragen die leven bij de mannen.

Dit schitterende boek zit zo angstaanjagend goed in elkaar! Vann maakt er bijna een bijbelse voorstelling van. Dit teruggrijpen doet hij weergaloos, je waant je in die tijd met al zijn wreedheden, riten en erecodes. Het verhaal van de kruisiging van Jezus krijgt een bijzondere plek in het verhaal evenals de duivel die in de gedaante van half geit, half mens wel of niet zal verschijnen

‘De geit is een geliefde gedaante van de duivel, de duivel is half mens, half geit, en kan eindeloos baren, onophoudelijk, hij baart allerlei bastaarden, en als hij de wereld met zijn schaduwen gevuld heeft, zal hij oprijzen. Die ruggengraat zal loskomen en zich van de lagere hellingen losscheuren en alle kleinere stenen zullen ervanaf vallen. Hij zal met die grote kop schudden en die ook losmaken en dan zal zijn bekken omhoog kantelen en daaronder zijn poten en dan hangt deze helling honderden meters in de lucht […]‘ (2013-387)

Tijdens het lezen van dit boek kreeg ik flash-backs naar Butcher’s Crossing van William Stoner, ik weet dat dit heel persoonlijk is, maar de sfeer van de ruige, onherbergzame natuur, de nietigheid van de mens en zijn oersterke overlevingsdrang zijn in beide boeken aanwezig. In deze roman speelt de vrouw geen enkele rol, het is een mannenboek, maar natuurlijk ook een universeel mensenboek.

In het nawoord vertelt Vann dat dit boek teruggrijpt op een verhaal dat hij hij 25 jaar geleden schreef en dat hij met deze roman het laatste restant wegbrandt van wat hem tot schrijven bracht: zijn gewelddadige familie. Ook grijpt het terug op zijn Cherokee-afkomst en de vraag wat hij met Jezus aan moet. 

© Mathieu Bourgois Agency

De auteur

David Vann (1966) werd geboren op het eiland Adak in Alaska en bracht zijn jeugd door in Ketchikan. Zijn debuut Legende van een zelfmoord werd een wereldwijd succes en is onder meer bekroond met de Prix Médicis Étranger, de Grace Paley Prize for Short Fiction en de lezersprijs van L'Express. Vervolgens verschenen zijn veelgeprezen romans Caribou Island en Aarde en Goat Mountain.(bron)

Titel: Goat Mountain

Auteur: David Vann

Uitgever: De Bezige Bij

ISBN: 9789023484714

Vertaling: Thijs van Nimwegen

Pag.: 256

Genre: fictie

Verschenen: 2013