Elizabeth Taylor-Angel

Recensie door Tea van Lierop

Uitgeverij Karmijn

Verbeeldingskracht in optima forma

De vrouw die de prachtige cover siert lijkt inderdaad op het hoofdpersonage. Een krachtige vrouw, die recht op haar doel afgaat en zich door niemand de les laat lezen, hoewel…. Laat dat dan de verrassing zijn die de lezer zelf mag ontdekken. Op de cover staat een spetterend citaat van Hilary Mantel:

‘Elisabeth Taylor is een schrijfster van onberispelijke smaak, Angel is de koningin van de pulp’

Deze aanbeveling maakte me meer dan nieuwsgierig naar deze roman, geschreven door één van de vier ‘Britse Grandes Dames’, onlangs vermeld in een artikel in het NRC.*

Bij het horen van de naam Elizabeth Taylor denk je niet in de eerste plaats aan een auteur, maar aan de beroemde actrice. Door het dragen van deze naam werd auteur Elizabeth Taylor altijd beschouwd als ‘de andere’.

Het boek gaat over een vrouw die schrijfster wil worden. Nu is het zaak om de auteur en het hoofdpersonage niet met elkaar te verwarren. Niets wat Angel meemaakt lijkt op het rustige leven dat de auteur leidde. Zij schept Angel helemaal uit haar verbeelding. Dit personage deed in de jaren ‘50 van de vorige eeuw menig wenkbrauw fronsen vanwege de nogal onverbloemde stijl. Angel laat zich niet makkelijk ompraten, wat ze op papier heeft staan blijft zoals het is. Dit is zowel een zegen als een straf, want aan de ene kant wordt er heimelijk gesmuld van haar romans, maar er is ook forse kritiek op haar ‘verdorven’ romans.

Angel blinkt uit in verbeelding, dat blijkt direct uit het begin wanneer ze een opstel inlevert op school waarin de zin ’...in de onmetelijke openheid van het empyreum’ voorkomt. Deze zin - tevens de openingszin van het boek - wekt de argwaan van de onderwijzeres, maar ze vindt nergens een bewijs van plagiaat.

Angel woont met haar moeder boven de kruidenierswinkel, waar haar moeder zich een slag in de rondte werkt om haar dochter naar een school voor middenstanders te kunnen sturen. Angel steekt thuis nooit de handen uit de mouwen, het zegt haar allemaal niets, ook haar tante Lottie kan haar gestolen worden. Deze tante werkt in het Paradise House en hoewel Angel dit landgoed nog nooit heeft gezien, wordt dit de plek die ze gebruikt voor haar verhalen. Elk detail dat ze opvangt over het leven in dat huis gebruikt ze om haar karakters vorm te geven. In haar hoofd is ze al schrijfster. Wanneer ze vijftien is simuleert ze een ziekte en schrijft in bed haar eerste roman.'

‘Laks en lethargisch zat ze op haar solitaire avonden te dromen. Ze sloot haar ogen om de duisternis te creëren waarin Paradise House gestalte kon krijgen, dat dag in, dag uit mooier en groter werd – met zuilengalerijen en koepelgewelven, poorten en trappen – meer dan haar tante ooit voor de geest had geroepen. Hebzuchtig voegde ze het ene detail na het andere toe, dat ze uit foto’s en tekeningen uit geschiedenisboeken haalde.' (blz. 18)

De tegenstelling is enorm. Angel leest nooit, maar schept vanuit haar verbeelding een wereld die mijlenver van haar werkelijke omgeving afstaat. Haar moeder moet sappelen, zelfs tante Lottie draagt bij aan de kosten voor Angel’s school, hun huis ontbeert alle comfort.

Ze beseft heel goed dat ze eigenlijk in haar eigen droomwereld leeft. Af en toe wordt ze wreed wakker geschud.

Angel stevent recht op haar doel af en gaat door met schrijven ondanks afwijzingen van uitgevers. Wanneer er dan toch iemand is die in haar schrijven gelooft, breekt er een tijd aan van euforie, als een femme fatale slaat ze alle goede raad in de wind en gaat volledig haar eigen gang.

Met één facet gaat het minder vlekkeloos, de liefde.

Hoe ze dit denkt op te lossen strookt helemaal met haar eigengereide karakter. Natuurlijk loopt ze iemand tegen het lijf, maar…, ja er is een maar en daar kan in de recensie niet zoveel over verteld worden.

Om de ‘koningin van de pulp’ te kunnen begrijpen is niet eenvoudig, ook niet wanneer het boek uitgelezen is. Dit komt door haar dwarse karakter. Wat rest is een beeld van een zeer excentrieke, ondoorgrondelijke vrouw die zich omringt met even excentrieke vrienden, die zich allemaal staande proberen te houden in een wereld waarin roem en afgrond elkaar afwisselen, afgunst en onbegrip aan de orde van de dag zijn en er en passant ook nog twee wereldoorlogen voorkomen. Helemaal in de stijl van Angel mag er over leed niet gesproken worden, de oorlog wordt doodgezwegen. 

Eerlijk gezegd kon ik me totaal niet identificeren met Angel, ik vind haar een anti-held. Maar juist daarom is dit verhaal zo bijzonder. De manier waarop er iedere keer weer een truc uit haar hoge hoed getoverd wordt om een situatie naar haar hand te zetten is zowel tragisch als verwonderlijk, soms zelfs zelf humoristisch. Ook Esmé en Nora, broer en zus, zorgen voor voldoende stof tot nadenken. Wat willen zij van haar en hoe pareert Angel haar zwakheden? Deze ménage à trois wordt geweldig goed uitgewerkt, met alle ingrediënten die nodig zijn voor een ‘pulproman’.

Liefde, jaloezie, homoseksualiteit met een vraagteken, bedrog, loyaliteit en drama.

Geniet van dit ogenschijnlijk oppervlakkig verhaal, het venijn zit in het prachtige taalgebruik en de manier waarop de lezer keer op keer op het verkeerde been gezet wordt. Een prachtig gespiegeld portret van een 'grande dame.'

De auteur

Elizabeth Taylor (1912 UK – 1975 UK)

Ze ontkwam er haar hele leven niet aan, steeds maar weer was ze ‘de andere Elizabeth Taylor’. Elizabeth Taylor, de Britse romanschrijfster, stond haar leven lang in de schaduw van de actrice met dezelfde naam.

Maar misschien kwam het niet alleen door hun identieke naam, maar ook door haar persoonlijkheid dat deze Elizabeth altijd wat ondergewaardeerd bleef. Elizabeth de romanschrijfster leidde een rustig bestaan op het Engelse platteland met man en twee kinderen en publiceerde eens in de zoveel jaar een nieuwe roman, maar ze hield zich verre van het society-leven.

Ze werd geboren in een modaal gezin en werkte als bibliothecaresse en gouvernante, voordat ze trouwde. Tijdens haar leven schreef ze twaalf romans, vier verhalenbundels en een kinderboek. Vlak voor haar dood in 1975 vernietigde ze bijna al haar persoonlijke correspondentie, maar desondanks verscheen in 2009 een uitmuntende biografie over haar leven, The other Elizabeth Taylor.

Ze was volgens Antonia Fraser, Kingsley Amis, Hilary Mantel, Sarah Waters en vele anderen een van de meest ondergewaardeerde schrijfsters van de 20ste eeuw.

(http://www.uitgeverijkarmijn.nl/auteur/elizabeth-taylor/)

*https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/19/het-verhaal-van-de-thuisblijvers-a1610570

Titel: Angel

Auteur: Elizabeth Taylor

Vertaling: Mieke Prins

Uitgever: Uitgeverij Karmijn

ISBN: 9789492168085

Pag.: 320

Genre: literaire roman

Verschenen: juni 2016