Jan P. Meijers - Ladders van Schuim

Recensie door Truusje

Uitgeverij AquaZZ

Moeder, hoer, partner, godin

1976, Zuid Holland

Het gezin Bolder, bestaande uit vader, moeder, Peter en zijn oudere zus Marjon, woont in een arbeidersbuurt. Het beste vriendje van Peter is Wilfred, uit een schijnbaar beter milieu. Deze woont met zijn moeder en oudere zus op een woonark, maar de moeder van Peter vindt dat maar niets. 'Het zijn niet ons soort mensen'. Peter kan dan ook maar beter spelen met de kinderen die in hun eigen wijk wonen. Maar toch, zijn vriendschap met Wilfred wint het.

Peter is negen jaar wanneer hij door Wilfred wordt aangestoken door het modelbouwvirus. Wilfred bouwt de meest mooie vliegtuigen, die hij aan Peter laat zien. Deze raakt er danig van onder de indruk. Bij de speelgoedwinkel weet hij een catalogus te bemachtigen en besluit om de Focke-Wulf te kopen, wanneer hij het benodigde bedrag bij elkaar heeft gesprokkeld. Vol trots laat hij het eindresultaat aan zijn moeder zien, maar out of the blue reageert ze niet zo enthousiast als hij had verwacht.

'Ze sperde haar ogen open en kneep ze daarna samen. Met één beweging sloeg ze de Focke-Wulf uit mijn handen. Het vliegtuig maakte een korte vlucht naar de keuken-vloer. De propeller en het landingsgestel braken door de val af, de vleugels zaten nog aan de romp, maar een was scheef geknakt. Ik hoorde de piep van het keukenkastje waar het stoffer en blik lag. Mijn handen bleven in de lucht hangen en toen ik ze langs mijn lichaam liet vallen, zat mijn moeder al op haar hurken. Met twee halen veegde ze de onderdelen bij elkaar op het blik.'

Focke-Wulf

Het gebeuren kan hij niet plaatsen, maakt hem erg verdrietig en boos op zichzelf. Zijn moeder had hem toch gewaarschuwd voor Wilfred, waarom was hij dan toch met hem meegegaan naar de woonark om naar zijn vliegtuigen te kijken?

Het gebeurde blijft hem bezighouden, totdat zijn vader hem vertelt wat de reden is van haar reactie. Doordat zijn moeder er nooit zelf over heeft willen praten en hij zich een akkefietje herinnert van een moment dat hij eens met zijn moeder bij een vijver stond, besluit hij dat hij haar later alles zal vragen.

In deze coming of age roman volgen we, vanuit het ik-perspectief, de ontwikkeling van Peter, zowel zijn fysieke als zijn mentale ontwikkeling. Het is een zeer intelligente jongen, die nooit iets kwaads in de zin heeft.

De ontluikende seksuele gevoelens uitten zich voor het eerst bij het zien van de badmode in de Wehkampgids. Op de middelbare school is het zijn lerares Frans waar hij van onder de indruk raakt, omdat ze een kokerrok draagt. Zijn fantasie gaat met hem aan de haal.

Hij conformeert zich gemakkelijk aan de ideeën van zijn ouders en de idealen die zijn moeder voor ogen heeft. Haar goedbedoelde adviezen, drukken hun stempel op hem, in zijn denken, vriendschappen en zijn voorzichtige stappen op het pad der liefde.

'Waarom heb je Marjon wel apart genomen en mij niet?'

'Omdat het de taak van je vader is, daarom.' Ze sloeg haar armen over elkaar. [...]

'Er is meer dan de technische kant,' begon ze. 'Het is pas echt als je van iemand houdt, en dat kan maar van één mens.' [...] 'Nu je erover begonnen bent, wil ik dit zeggen. Seks alleen uit lust, wat je tegenwoordig hoort, dat is een heilloze weg.'

Peter groeit op en ontwikkelt zich tot adolescent. Op een zeer boeiende manier en in een rustig tempo neemt de auteur je mee door de jaren van ontwikkeling van de protagonist, zoals de vriendschap met een schoolvriendin, zijn schaamte voor zijn jeugdpuistjes, het gepest omdat hij naar de Havo gaat en de rest van de jongens naar de LTS, zijn ouderwetse leren schooltas die het moet ontgelden tijdens het gepest.

De tijdgeest wordt met oog voor de details zo beeldend en filmisch uitgewerkt, dat ik het eenvoudig geprojecteerd kreeg op mijn netvlies. Dat de mores aan verandering onderhevig is, omdat normen en waarden meebewegen, wordt mooi uitgewerkt zonder moralistisch te zijn.

Zijn eerste liefde beleeft Peter met Heidi, de twee jaar oudere zus van Wilfred. Het is een heerlijke tijd die ze samen doorbrengen. Ze genieten van elkaars nabijheid en de ladders van schuim, maar helaas laat Heidi het na verloop van tijd afweten. Het is Wilfred die hem dan hardhandig uit zijn droom haalt over Heidi. Peter begint nu zelf ook te beseffen dat de invloed van zijn lieve moeder groot is geweest. Hij heeft zich voorzichtig ontwikkeld tot een jonge man met een eigen identiteit, die zich los kan maken van de moraal van zijn moeder.

De realistische schrijfstijl heeft me aangenaam verrast met zijn mooie zinnen en bijzonder plezierige, rustige manier van opbouwen. Bedrieglijk eenvoudig loodst de auteur de lezer door het leven van Peter. Bedrieglijk, omdat er zoveel meer inhoud in het verhaal zit dan het misschien op het eerste gezicht zou lijken. Heel getrouw weet de auteur allerlei details in het verhaal te integreren die me een feestelijk gevoel van herkenning gaven over de bekende dingen uit mijn eigen jeugd. Van Toppop, Bubblicious kauwgom, sokken als propjes in je rubber laarzen, de handdoek die je over je stapel kleren legt op het grasveld van het zwembad, de ouderwetse leren schooltas en later de pukkel uit de dumpstore, tot een keer naar je nieuwe school fietsen om te kijken hoe lang je er over doet. Fantastisch om deze dingen terug te lezen in dit boek.

Ook de ontwikkeling van de jonge Peter is trefzeker neergezet, wat getuigt van een groot inlevingsvermogen. De auteur beschrijft nauwgezet de sfeer uit de jaren '80, weet zich uitstekend te verplaatsen in het hoofd van zijn protagonist, die op zijn beurt onder mijn huid wist te kruipen.

Ik ben overtuigd. Ladders van schuim is een fantastische en boeiende leeservaring van Hollandse bodem, die aanzet tot nadenken en het herlezen absoluut meer dan waard is.

Auteur

Jan P. Meijers is schrijver en lezer, gitarist en luisteraar, en soms lanterfant.

Welke boeken hijzelf leest, en zijn recensies, kun je vinden op Hebban.

​Hij leest ook graag werk in wording op www.schrijvenonline.org.

​Wil je dat hij jouw werk daar leest? Plaatst dan op de pagina Contact een bericht met de titel van jouw werk. Daarnaast is hij verhaalredacteur bij coöperatieve uitgeverij In De Rieten stoel. 
(Bron: http://www.janpmeijers.nl/)

Titel: Ladders van schuim

Auteur: Jan P. Meijers

Pagina's: 234

ISBN: 9789078459880

Uitgeverij AquaZZ

Verschenen: mei 2018