Recensie door Truusje
Uitgeverij Atlas Contact
'met zijn allen weten we alles'
Alfonso Reyes
Een ieder heeft zijn
eigen schim
Dit boek heb ik met
aandacht en veel plezier gelezen. Met het schrijven van deze recensie echter,
kwam er zo ontzettend veel meer naar boven en ontdekte ik nóg meer lagen, dan
ik in eerste instantie al had gevonden. Daardoor is mijn geschrijf misschien 'iets'
uit de hand gelopen. Vrees niet voor het
lezen van spoilers, want die kan je bij dit boek eigenlijk niet weggeven. En
geloof me......ik had dit nog véél langer en uitgebreider kunnen maken!
Campanario,
een kleine privada - een in Mexico
gebruikelijke manier van wonen aan een pleintje of hofje - ver weg van de
drukte van Mexico-city. Ondanks een grote diversiteit aan bewoners zijn ze toch op hun eigen manier met elkaar verbonden. Achter elke voordeur huist verdriet, verdriet om een groot verlies; een overlijden, een verdrinking, een verdwijning. Pijnlijk duidelijk komt naar boven wat verlies, rouw en verdriet met een mens én zijn medemens kan doen.
De huizen van het hofje
hebben allen de naam van een smaak die men kan waarnemen met de tong. Het
ontstaan van dit hofje is het prestigieuze werk van Alfonso, die zelf Huize Umami
bewoont.
Zout en Zoet
Huize Zout
wordt bewoond door de familie
Pérez-Walker, een muzikale familie die, in Huize Zoet, een muziekschool heeft.
Het gezin gaat gebukt
onder de onverwerkte dood van de bijna zesjarige Luz, Ana's zusje, die drie jaar geleden is verdronken in een meer
in Michigan. De dertienjarige Ana
kan haar moeder nog maar moeilijk bereiken door haar psychische problemen en
verdriet. Algehele rouw werkt drie jaar na dato nog steeds door.
'Haar grafje is klein en van beton, niet heel
anders dan mijn plantenbakken, maar dan met een steen erbovenop. Op de steen
staat: LUZ PÉREZ WALKER, 1995-2001. En daaronder SCHAT VAN EEN DOCHTERTJE EN
ZUSJE. Schat. Alsof hier een pot met goud ligt.'
Ana vindt het afschuwelijk
dat haar moeder haar en haar broertjes nog elk jaar naar de plek stuurt waar
Luz is verdronken. Een sneaky plannetje moet haar er dit jaar voor behoeden. Ze
gaat een milpa - zeg maar zoiets als
een volkstuintje (tt) - inrichten, met haar buurman als inspiratiebron. Ze weet
op deze manier zelfs kleur te brengen in het leven van de bewoners.
Bitter
De twintigjarige,
beschadigde Marina Mendoza bewoont Huize Bitter.
Ze is een schilderes met een eetstoornis die maar niet uit de verf kan komen en
heeft een nogal ongewoon seksleven. Ze verzint allerlei namen voor nieuwe
kleuren.
'Niet dat Marina ooit in een psychiatrisch
ziekenhuis is geweest. Ze stopt alleen af en toe met eten, zodat ze soms naar
een gewoon ziekenhuis moet voor een infuus met natrium, kalium, chloride,
bicarbonaat, dextrose, calcium, fosfor en magnesium. Dat is alles. Althans, dat
was alles, tot ze haar de laatste keer
nog een paar dagen lieten blijven om haar te hersenspoelen. Haar brein is nu
schoon en bleek. Zo stelt ze het zich tenminste voor: glad als een gekookt en
gepeld ei.'
Umami
Alfonso Semitiel, een tweeënzestigjarige antropoloog, woont alleen, nadat zijn vrouw Noelia in 2001 is overleden. Hij
mijmert veel over de jaren samen en de tijd dat ze ziek is geweest. Het gemis
is groot. Hij beseft dat na dertig huwelijksjaren sprake is van versmelting met
elkaar en dat wat hij aan het opschrijven is, krijgt steeds meer de vorm van
een gesprek met haar.
Depressies hebben bij hem
altijd op de loer gelegen en zijn eenzaamheid doet hem ook geen goed. Gelukkig
heeft hij 'de meisjes' nog; twee reborn
dolls van zijn lieve vrouw, 'de hemel
hebbe haar ziel'.
'Nu ik erover nadenk is een huwelijk niet veel
anders dan Net 5 halverwege de ochtend. Uiteindelijk is getrouwd zijn eindeloos
dezelfde films kijken, sommige leuker dan andere, met als enige verandering het
voorbijgaande, de opvulling, de dingen die actueel zijn; het nieuws, de
reclames. Dat zeg ik niet omdat het saai zou zijn, dat zeg ik omdat het
afschuwelijk is wat ik kwijt ben: het cement tussen mijn uren [...]'
De moeilijk te verklaren
smaak Umami speelt een grote rol in zijn leven.
Zuur
In het gezin van Pina is
veel ruzie tussen de ouders, Bento en Chela. Het zijn beklemmende, zure! hoofdstukken. Vanuit de andere hoofdstukken weten we al dat Chela het gezin inderdaad zal verlaten en drie
jaar later weer opduikt bij een van de andere personages.
'Pina vond het leuk om onder de achterruit te
liggen, op de hoedenplank. Dat is wat haar vooral is bijgebleven van die auto:
hoe ze wolken en bomen voorbij zag komen en het boven haar regende zonder dat
ze nat werd. Ze weet ook nog dat haar vader niet wilde dat ze daar lag en haar
moeder wel en dat ze om ruzie te voorkomen tegen hen loog: 'Ik vind het niet
meer zo leuk om daar te liggen.'
Structuur
Het verhaal is opgedeeld
in vier cycli van jaren die teruggaan in de tijd, van 2004 naar 2000 en elk
jaar is het relaas van een andere bewoner aan de beurt, Alfonso, Pina, Marina
en Ana. Zelfs de bijna zesjarige Luz krijgt haar hoofdstuk.
De perspectieven wisselen
met de hoofdstukken. Ana, Alfonso en Luz zijn geschreven vanuit het ik-perspectief
en de belevende-ik. Marina en Pina vanuit de alwetende verteller.
Conclusie
Daar het hier geen
chronologisch verhaal betreft, is het soms niet meteen duidelijk wie het
hoofdpersonage is in de wisselende delen. Er staan in het boek diverse
plattegrondjes van de privada en het
zou duidelijkheid verschaffen als ook de namen daarin zouden staan. Maar
kniesoor die daar op let, want zo blijft er nog wat te puzzelen over en dwingt
het tot aandachtiger lezen.
We lezen nooit over het
moment van het verlies, maar steeds over de periode ervoor of jaren erna. Dit
wisselt ook per personage.
Niet alleen de smaken die
je met je tong kunt onderscheiden komen aan bod, maar ook kleuren nemen een
belangrijke plaats in; het tuintje van Ana, de verzonnen kleuren van Marina. Op
die manier wordt het duidelijk dat zintuiglijke belevingen iets met een mens
doen.
Doordat de hoofdstukken
ook van jaartal wisselen wordt het beeld van de bewoners steeds duidelijker.
Bijvoorbeeld; wanneer Ana aan het woord is, is ze dertien jaar, maar omdat de
hoofdstukken van Pina zich vier jaar eerder afspelen, is Ana op dat moment dan vanzelfsprekend
vier jaar jonger.
De schrijfstijl verandert
met de hoofdstukken; van een mijmerende Alfonso, naar een onschuldige
spring-in-het-veld bij Luz en een chaotische Marina, waardoor ze heel
herkenbaar worden. De verschillende karakters zijn psychologisch goed uitgewerkt.
Ondanks het verdriet dat
in het hofje een grote rol speelt, is de sentimentaliteit niet over-gedoseerd.
Droge humor, woordspelingen, poëzie, kinderlijke logica en onbevangenheid
doorspekken het geheel. Woordspelingen zijn echter niet per definitie
humoristisch: Jufresa heeft hier goed gebruik van gemaakt en weet hoe ze de
tragiek meer op kan laten vallen door droge, komische woordspelingen in de
tekst te verweven.
Helder komt naar voren dat er veel eenzaamheid rondwaart in het hofje, eenzaamheid die moeilijk te delen of uit te leggen is. Er wordt door de bewoners dan ook niet gemakkelijk gesproken over gevoelens die hen tergen, maar door hun onderlinge verbondenheid en de minieme gedachten die ze wél delen, krijgt de lezer meer inzicht in de rouw die hen beheerst, de schimmen die hen achtervolgen.
Kijk ook eens met aandacht
naar de cover!!! Vijf personen, up en down.
De schrijfstijl is helder.
De auteur laat de onvermijdelijke, rauwe rafelrandjes zien en laat je in de
hoofden van de personages kruipen. Aldus laat Jufresa zien hoe
rouw en verdriet van invloed zijn. Niet alleen op degene die het verdriet
draagt, maar ook van de (naaste) omgeving - de buren uit het hofje - eiste het
zijn tol.
Het verhaal ontwikkelt
zich en daarmee de personages. Allemaal worstelen ze met hun eigen schimmen...........
Ik verlang naar meer van deze auteur!!!!!
Auteur
Laia Jufresa (1983) werd
geboren in Mexico, groeide op in Veracruz en bracht haar
middelbareschooltijd door in Parijs,
waar ze – in het Frans – haar eerste schrijfateliers bezocht.
Op haar
achttiende vertrok ze naar Mexico-Stad.
Ze studeerde filosofie aan de Universidad
Autónoma Nacional de México en bezocht de Escuela Dinámica de Escritores, de schrijfacademie van de Peruaans-Mexicaanse auteur Mario Bellatín.
Daarnaast behaalde ze
de bachelor Arts plastiques aan de Sorbonne. Na haar studietijd woonde
Jufresa in Wisconsin, Buenos Aires en
Madrid. Momenteel woont ze in Keulen.
Titel: Umami
Auteur: Laia Jufresa
Vertaald door: Heleen
Oomen
Pagina's: 256
ISBN: 9789025448424
Uitgeverij Atlas Contact
Verschenen: juni 2017
Ik snap dat niet van die reborn baby's. Nep-baby's die er bijna echt uit zien? Wie wil dit hebben in godsnaam?
BeantwoordenVerwijderenHet schijnt een grote hype te zijn, Nathalie. Vandaar dat ik de link er bij heb gezet.
BeantwoordenVerwijderenHet hebben van deze poppen heeft een bijzondere reden voor een van de personages. Maar die kan ik natuurlijk niet verklappen.