Daan Heerma Van Voss - Noem het liefde

Recensie door Truusje

Uitgeverij De Bezige Bij

Dubbelagent in de liefde

De vierendertigjarige scenarist Tomas Wolf heeft het idee dat hij alles in de liefde wel heeft meegemaakt. Hij gelooft er niet meer in.

De dood van zijn ouders, twaalf jaar geleden, is hem niet in de koude kleren gaan zitten, waardoor hij bij een psychiater op de sofa is beland. Tegenover hem bekent hij dat hij er van overtuigd is dat liefde ziek maakt.

Redenen om weer te geloven in de liefde

De tweede verhaallijn die door het boek loopt is de relatie met zijn grootmoeder. Ze is oud, beseft dat ze het leven geleefd heeft en ziet het einde graag naderen. Haar wens is om zelf de regie te voeren over het einde en betrekt haar kleinzoon in haar plannen. Dit gegeven en het feit dat zijn dierbare vriend, Adriaan de Ridder ernstig ziek is, doen hem besluiten weer te geloven in de liefde.

Het meisje A.

Wanneer hij een meisje behoedt voor een ongeluk, door haar voor een voorbij razende taxi weg te sleuren, raakt hij volledig in de ban van haar.

Op dat moment neemt hij zich voor nooit haar echte naam uit te spreken, zolang ze van hem is. Hij zal haar voortaan het meisje A. noemen. Op die manier hoeft hij haar nooit helemaal te delen. - Een heel apart gegeven wat mij in eerste instantie wat afstandelijk over kwam, maar gaandeweg wel wende -.

Hij herkent haar als zijn achter-achter-achternichtje en realiseert zich dat ze elkaar 14 jaar geleden voor het laatst hebben gezien tijdens een familiediner. Het meisje A. was toen 4 jaar oud. Dat ze nu 18 is is voor beiden geen beletsel om zich in een passionele relatie te storten.

Het meisje A. is een bijdehandje, veeleisend, impulsief, lichtzinnig, raadselachtig en heeft het hart op de tong, waardoor ze ook weer ontwapenend is. Hierover zegt Tomas dat ze het heerlijk vond om hem af te troeven, maar is zich ervan tegelijkertijd bewust dat hij zichzelf wil bewijzen dat hij meer is dan haar slaaf. Ze tergt hem, daagt hem uit en wil vooral alles weten over de tijd vóór hun hernieuwde ontmoeting. Opvallend is de manier waarop ze beiden tegen de liefde aankijken. Het leeftijdsverschil is 16 jaar, maar hier zie je toch onvermijdelijk al een generatiekloof.

'Ze vond dat ik mijn baard moest laten staan. Ze wilde dat ik harig was, zei ze, als een man. Het woord 'als' raakte me , kort maar hevig, een wespensteek. Het gif uitzuigen en gehoorzamen, iets anders zat er niet op.'

Een voorstel

Omdat hij in die tijd geen werk of inkomen heeft en haar laat denken dat hij ruim in zijn slappe was zit, wordt de financiële toestand nijpend. Van zijn grootmoeder krijgt hij te horen dat zijn deel van de erfenis bijna op is, wat betekent dat hij zijn huur niet meer kan betalen. Hierdoor houdt hij er wat dubieuze praktijken op na, om toch wat geld te genereren. Netjes is dat natuurlijk niet, maar ik kan het hem eigenlijk niet eens kwalijk nemen. Tomas is behoorlijk zoekende.

Bij een bezoek aan Adriaan, lucht hij zijn hart. Zijn vriend doet hem een voorstel waar hij een bedrag mee kan verdienen.

''[...] Ik wil dat je je ogen openhoudt. Ik wil dat je jouw geliefde observeert en jezelf onderzoekt. Ik wil dat je binnendringt in wat jullie twee liefde noemen. Ik wil zien wat jij ziet en nog één keer voelen wat jij voelt.' Zijn borstelige wenkbrauwen gingen verwachtingsvol omhoog.

Hoe zag hij dat voor zich?

'In concrete zin; maak overal aantekeningen van, van alles wat jullie meemaken, en alles wat je daarvan denkt. En denk bij niets; o, dat onthoud ik wel, want dat doe je niet. Laat me het van binnen zien. Alsjeblieft.''

Als scenarist zijnde bedenkt Tomas zich nog wel dat de story-telling-goeroe Robert Mckee het waarschijnlijk niet met deze gang van zaken eens zou zijn, maar het schoorsteentje moet toch roken, dus gaat hij akkoord met het voorstel.
Om het meisje A. beter te leren kennen en te begrijpen gaat hij wel ietwat onorthodox te werk. Ze zegt hem dat ze vermoedt dat hij geheimen voor haar heeft.............

'Ik kon er niet omheen: vanaf dit moment was ik een dubbelagent in de liefde.'

Structuur

Het boek is opgebouwd uit vier delen, die de fasen en ontwikkeling weergeven van Tomas en zijn relatie tot het meisje A.

Het eigenlijke verhaal is één grote flashback - maar wellicht zijn het de aantekeningen waar Adriaan om heeft gevraagd? - en het boek heeft een cirkelstructuur; op het einde bijt de slang zich in de staart.

Perspectief

Het vertelperspectief is geschreven vanuit de belevende-ik. Hierdoor is het makkelijker om in de huid van de ik-verteller te kruipen en de gebeurtenissen door zijn ogen te zien. Het is echter niet altijd betrouwbaar, omdat je de gebeurtenissen alleen vanuit zíjn blikveld ziet. Ook rijst de vraag aan wie hij zijn verhaal eigenlijk vertelt.

Op enig moment in dit boek keert het vertelperspectief echter, bijna ongemerkt, naar de derde persoon en spreken we op dat moment van een personale verteller. Dit gebeurt op een heel bijzondere manier, omdat er geen sprake is van een nieuw hoofdstuk of een nieuwe alinea. Ineens kijk je als lezer niet door zíjn ogen naar wat er wordt verteld, maar staat de verteller verder van de protagonist af.

Conclusie

Dit is een boek dat goed moet indalen, bezinken wanneer je de laatste bladzijde hebt gelezen. Even stil zijn en nagaan wat je hebt gelezen. En vooral teruggrijpen naar het eerste hoofdstuk om de kwartjes te laten vallen. Althans zo heb ik het ervaren.

In eerste instantie had ik het idee een eenvoudig liefdesverhaal te lezen, maar schijn bedriegt, daar kwam ik al snel achter. Door het hele boek laat de auteur kleine ballonnetjes op. Informatie over dingen, omstandigheden en gebeurtenissen die aan het einde naadloos verklaard worden.

Het is ook een gevoelige roman, de mooie proza, de bezinning worden afgewisseld met ironie en cynisme.

Duidelijk komt naar voren dat 'maar' 16 jaar leeftijdsverschil wel degelijk een heel andere kijk kan geven op de wereld om ons heen en in het bijzonder op het fenomeen Liefde.

Door de ogen van Tomas wordt helder hoe moeilijk het kan zijn om een relatie te hebben en om voor de volle 100% oprecht te zijn ten opzichte van de ander. Ik neem tenminste aan dat er meer mensen zijn die wel eens dingen doen omdat ze denken dat de ander het verwacht of graag wil en er later achter komen dat dat helemaal niet noodzakelijk is geweest.

16-05-2018: Love Night bij De Bezige Bij
De auteur in gesprek met Daan Boom en Stijn van Vliet

De auteur vertelde tijdens de 'Love night' bij de uitgeverij, dat Tomas uit hemzelf voortkomt, maar is dat eigenlijk wel een belangrijk gegeven? Is het belangrijk om te weten of er autobiografische elementen in een boek verwerkt zijn? Nee, voor mij is dat een loos gegeven. Het lezen van een roman is een ervaring an sich en wanneer ik meer wil weten over iemand, pak ik de eventuele biografie.

Wat me wel nieuwsgierig maakt is de reden waarom hij heeft gekozen voor de naam 'Tomas Wolf'. Zie ik hier een 'speaking name' in relatie tot de schrijvers Thomas Wolfe en Thomas Wolf? 'Wolf' ten opzichte van 'Voss'? 'Tomas' ten opzichte van broer 'Thomas'? 

Betoverend? Ja, absoluut, maar ook confronterend door het besef dat mijn kijk op de liefde zo kan verschillen van de ideeën van onze kinderen. Ouderwets, oubollig, niet van deze tijd? Er komt in ieder geval duidelijk naar voren dat er generatiekloven bestaan en dat elke generatie de liefde anders beleeft, voelt, ervaart. De tijdgeest is ook hierin zeer bepalend.

Het besef bekruipt me dat ik een ambassadeur lijk te worden die het direct herlezen van een boek aan het promoten is. Het is zo mooi om zoveel mogelijk uit een boek te halen en te merken dat er nog veel meer in zit dan je in eerste instantie ziet. 'Noem het liefde' is een boek met heel veel, héél veel inhoud. Ik zou nog veel meer over dit boek kunnen schrijven, maar dan zou ik me schandelijk bezondigen aan spoileren.

Voor mij is 'Noem het liefde' een regelrechte TOPPER en een knap staaltje werk. Maar ja, Daan HvV is er dan ook 6 jaar mee bezig geweest!

'Soms begrijp je het verhaal pas echt als het bijna is afgelopen'

Auteur

Daan Heerma van Voss (1986) is romanschrijver en historicus. Hij heeft geschreven voor verscheidene nationale en internationale tijdschriften en kranten, zoals NRC, Humo, De Morgen, Vrij Nederland, Das Magazin, De Volkskrant, de Israelische krant Haaretz, het Zweedse dissidentbloggen, Svenska Dagbladet, PEN International, The New York Times en de Amerikaanse Vogue. Hij is tevens columnist bij De Morgen  en NRC Handelsblad. Voor zijn interviews voor De Groene Amsterdammer kreeg hij in 2012 De Tegel uitgereikt, de prijs voor het beste journalistieke werk van het jaar.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Daan_Heerma_van_Voss

(Bron: http://www.daanheermavanvoss.nl)

Titel: Noem het liefde

Auteur: Daan Heerma van Voss

Pagina's: 299

ISBN: 9789403110400

Uitgeverij De Bezige Bij

Verschenen: 17 mei 2018