Eveline van de Putte - Nieuwe namen, levensverhalen van transgender ouderen

Recensie door Marjon Nooij

Uitgeverij De Brouwerij | Brainbooks

Beautiful people do not just happen

- Elisabeth Kübler-Ross

'Het is nooit te laat om gelukkig te worden'

Van de Putte heeft vele gesprekken gevoerd met transgender ouderen. In dit boek geeft ze achttien van hen een podium om hun persoonlijke verhaal te doen, dat ze op een openhartige wijze met haar hebben gedeeld. Bewonderenswaardig, omdat er in de nabijheid van ouderen vaak vreemd wordt gekeken naar de welbewuste keuze die ze hebben gemaakt of overwegen om dit traject in te gaan.

Onlangs is er in België een artikel verschenen dat ouderen in woonzorgcentra zich niet altijd veilig genoeg voelen om hun geaardheid openlijk te tonen. Medebewoners staan er lang niet altijd open voor en het resulteert soms zelfs in pesterijen. Voor velen nog heel onbekend en... onbekend maakt immers helaas vaak onbemind, terwijl uiteraard iedereen het recht mag hebben om te mogen zijn, zoals je wilt zijn.

'De mensen durven zich er niet te outen en kruipen terug in de kast', [...] 'Dat doen ze puur uit angst voor afkeurende reacties en pesterijen. We horen situaties van mensen die, omwille van hun geaardheid, gemeden worden door andere rusthuisbewoners. Of ze horen achter hun rug 'vuil janet'. In de gewone samenleving kan je zulke mensen en situaties mijden, maar in een woonzorgcentrum zit je ermee opgesloten. Dat is geen prettige oude dag.'

Nieuwe namen is een uitzonderlijke bundel verhalen. Het geeft een integer beeld van de beweegredenen, gevoelens, strijd en angst om 'uit de kast' te komen en toont indringende en aangrijpende verhalen van transgender ouderen die zelf aan het woord komen. Maar ook van partners die te maken kregen met de wens van hun man of vrouw die hun vaak lang verborgen, sluimerende en gekoesterde wens om openheid van zaken te geven openbaar durfden te maken.

'Op een gegeven moment krijgen sommige transgenders het gevoel dat ze ermee moeten stoppen, omdat ze bang zijn voor het gedonder op hun werk of thuis. Ik heb het meerdere keren gehoord, dat de zorgvuldig verzamelde, dure maar angstvallig verstopte kleding in de container gedumpt werd. Het is een terugkerend verhaal: 'het' steeds weer proberen te onderdrukken, dan toch weer nieuwe kleding kopen, om uiteindelijk toe te geven aan een allesoverheersend gevoel dat zegt: gatver, heb ik weer een rok aan. Dat wil ik niet. Ik wil gewoon man zijn. Volgens mij gaat het vaker om niet durven dan om niet willen.'

Wie in transitie gaat heeft, buiten het gevoel dat hij/zij straks kan zijn zoals hij/zij dat eigenlijk al heel lang heeft gewild, uiteraard ook de nodige zorgen en vragen; accepteert mijn omgeving me nog wel, zal ik mensen gaan verliezen; mijn gezin, partner, kinderen, familieleden, vrienden, mijn werk? Discriminatie, pesterijen en soms een sociaal isolement of eenzaamheid liggen op de loer, niet alleen ná een transitie, maar juist ook in de periode daaraan voorafgaand. Daarbij is de gehele weg van de transitie niet gemakkelijk, zowel fysiek, als mentaal. Er gebeurt nogal wat; operaties, hormonen, veelvuldig je verhaal moeten doen aan allerlei artsen en jezelf uiteindelijk als iemand van het andere geslacht presenteren.

Doordat er vroeger niet vaak openlijk over gepraat kon worden of het geloof bleek een obstakel, heeft de weg voor een oudere die twijfels heeft over de eigen geaardheid vele obstakels gekend. Homofilie was al wel min of meer bekend, maar van het begrip transgender was eigenlijk nog geen sprake of er werd niet over gepraat. Praten over seksualiteit was sowieso vaak al een precair onderwerp. Het is dan ook hartverwarmend om te lezen dat partners soms al langer het gevoel hadden 'dat er iets aan de hand was', maar wel hun man/vrouw door dik en dun blijven steunen op de lange weg naar transitie en dat de wederzijdse liefde dit soms zelfs kan overleven, hoewel een echtscheiding vaak onvermijdelijk is.

'Mijn ouders kwamen niet alleen uit een generatie die niets wist, ze hebben ook nooit moeite gedaan om iets te begrijpen. Mijn vader heeft me nooit het gevoel gegeven dat hij me als man accepteerde. Mijn moeder probeerde weleens iets te laten doorschemeren in een Sinterklaasgedichtje.'

Heel bijzonder is het verhaal van een man die in transitie is en bijna tegelijkertijd een zoon heeft gekregen door een transitie.

Stuk voor stuk zijn het verhalen die niet alleen over het geluk gaan dat ze nu in de hoedanigheid van het andere geslacht door het leven kunnen gaan, maar ook over de offers die een transitie bijna onvermijdelijk met zich meebrengt.

Met veel respect heeft Van de Putte deze unieke verhalen opgetekend, waarbij ik veel waardering heb voor de mensen die het hebben aangedurfd om hun soms moeilijke en pijnlijke verhaal te doen, zonder dat ze in de anonimiteit hebben willen blijven.  Echter, het gaat hier niet alleen over mensen die een definitieve transitie naar het andere geslacht hebben ondergaan, maar tevens laat de auteur travestieten, crossdressers, transmannen en -vrouwen aan het woord.

Een prettig leesbaar, interessant en integer boek dat ik van harte aanbeveel om een beeld te krijgen van de mens achter de transitie. Een zeer belangrijk boek voor wie zich openstelt voor het verhaal van een medemens.

Het verhelderende nawoord is verzorgd door Paula Vennix, psycholoog, sociaal seksuologisch onderzoeker, transgenderdeskundige en zelf ook transgender. Zij geeft interessante uitleg en informatie over wat het transgender zijn inhoudt.

Verder is een literatuurlijst en een verklarende woordenlijst opgenomen, en een lijst met organisaties waar een transgender persoon kan aankloppen.

Auteur

Eveline van de Putte (1966) groeide op in het rustige Zeeland, maar trok al gauw de wijde wereld in: reizen, andere culturen ontdekken zijn nog altijd haar passie.

Behalve schrijfster is Eveline ook fotograaf en trainer. Veel van haar werk richt zich op mensenrechten en empowerment. Ze gebruikt kunst om onbekende groepen stem en gezicht te geven. 
(Bron:http://www.uitgeverijdebrouwerij.nl/eveline-van-de-putte/)

Van haar hand zijn eerder al een aantal boeken verschenen over ouderen, zoals Fosten Tori waarin ze de levensverhalen optekent van ouderen in Suriname en Krachtig 80!, een verzameling verhalen van tachtigplussers. In het boek Van ver komen ouderen aan het woord die hun roots buiten Nederland hebben en in Stormachtig stil geeft Van de Putte een stem aan de roze ouderen.

Titel: Nieuwe namen, levensverhalen van transgender ouderen

Auteur: Eveline van de Putte

Pagina's: 272

ISBN: 9789078905912

Uitgeverij De Brouwerij | Brainbooks

Verschenen: mei 2018