Chloe Benjamin-De onsterfelijken

Recensie door Tea van Lierop
Uitgeverij Meulenhoff

‘‘Niemand kíést zijn leven. Ik heb dat zeker niet gedaan.’ Gertie lacht bitter. ‘Dit is hoe het gaat: je maakt keuzes en vervolgens maken die ook weer keuzes. Je keuzes maken keuzes. Je gaat studeren, wat heet, om te beginnen doe je eindexamen, dat is alvast één manier om je kansen te vergroten. Wat jij nu doet… ik heb echt geen flauw idee hoe het verder met je moet. Jij ook niet.’’

Lotsbestemming of vrije wil?

 

Het thema van het boek lijkt eenvoudig. In de proloog krijgen vier kinderen bij een waarzegster hun sterfdatum te horen. De rest van de roman wordt verdeeld in vier hoofdstukken waarin elke keer één kind centraal staat. Het boek is als een film, er gebeurt zo ontzettend veel in relatief korte tijd dat je als lezer amper kunt bijhouden wat er allemaal gebeurt. ‘Lees dan langzamer’, zou het advies kunnen zijn, dat lukte mij niet, het is een pageturner. Iedereen kent in zijn leven belangrijke gebeurtenissen die het leven markeren, het moment voor deze kinderen was hun bezoek aan de waarzegster. Er werd nadien niet zoveel over gesproken, maar dat ze allemaal flink aangeslagen zijn is duidelijk.

De vier groeien op in een Joods gezin waarin vader Saul Gold een redelijk succesvol kleermaker is met een eigen zaak en moeder Gertie haar studie afbrak om met Saul te trouwen. Het joods zijn is niet het belangrijkste thema, maar speelt wel een grote rol, vooral Saul is erg religieus. Klara, een van de dochters, gelooft liever in de christelijke hemel, de joodse is haar te somber. Klara is een kleurrijke jonge vrouw met ambitie. Vrijgevochten en fervent liefhebber van goochelen wil ze haar vleugels uitslaan. Jarenlang kreeg ze les van een oudere variétéartiest en erfde van hem de kostbare zwartgelakte houten kist, die je kunt uitklappen tot een tafel, waarop je de trucs uit kunt voeren. Deze kist en meer bagage nemen Klara en de nog minderjarige Simon mee naar San Francisco, hij wordt overgehaald door Klara die al van plan was weg te gaan.

Vol gas gaat hij zijn leven tegemoet, onverschrokken zoekt en overschrijdt hij grenzen, de enorme vaart waarmee dit stuk geschreven is neemt je onder andere mee naar de homoscene in duistere bars. Simon grijpt alle kansen die hij krijgt. Buiten het ontdekken van het nieuwe leven zijn er ook zorgen, tenslotte is het thuisfront in de steek gelaten en de achterblijvers zijn op zijn zachtst gezegd not amused. Simon was voorbestemd de zaak van vader over te nemen, maar hij wil niet en neemt zijn eigen beslissingen. Een van de thema’s is schuld. Door het focussen op één persoon en de alwetende verteller komen we op de zwakkere momenten te weten dat er wel degelijk schuldgevoelens zijn bij de kinderen en jong volwassenen. Door iets te doen of te laten kan een ander schade oplopen, de familie is dan al uiteen gevallen door het plotselinge overlijden van Saul.

Proteus (bron)

Mijn absoluut favoriete personage is Klara. De auteur schroomt niet haar kennis van de Griekse oudheid te delen, het boek leent zich er uitstekend voor. Het hoofdstuk over Klara heeft als titel Proteus, een zeegod uit de Griekse mythologie die van gedaante kan veranderen. Alle thema’s en motieven zou je op haar kunnen toepassen. Als goochelaar is zij de grote illusionist en weet als geen ander wat het inhoudt te transformeren. Met haar gave kan zij invulling geven aan haar bestaan en haar lot onder ogen zien. Haar verhaal is zeker niet vrolijk, maar de intensiteit waarmee ze leeft en haar grenzen opzoekt is meesterlijk beschreven. Ook zij gaat gebukt onder schuldgevoelens ten opzichte van haar familie, ik houd het met opzet wat algemeen om zo weinig mogelijk weg te geven van het verhaal. Ik zei het al, de beelden zijn filmisch, vooral de excentrieke kringen waarin de vier zich begeven zorgen voor een kleurrijke leesbeleving.

‘‘Je karakter. Weleens van Heraclitus gehoord?’ Varya schudt van nee. ‘Een Griekse filosoof. Iemands karakter is zijn lot, heeft hij gezegd. Die twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, als broer en zus. Wil je weten hoe de toekomst eruitziet?’ Ze wijst met haar vrije hand naar Varya. ‘Kijk maar in de spiegel.’

‘En als ik verander?’ Varya kan moeilijk geloven dat haar toekomst al in haar zit, als een actrice die tientallen jaren in de coulissen staat te wachten tot ze eindelijk het toneel op mag.

‘Dan zou je bijzonder zijn. De meeste mensen veranderen niet.’

De rishika draait Varya’s hand om en legt hem op tafel.

‘21 januari 2044.’ Haar stem klinkt nuchter, alsof ze zegt hoeveel graden het is of wie de wedstrijd heeft gewonnen. ‘Je hebt ruim de tijd.’’

De structuur van het boek is bijzonder. Door elk van de vier een eigen hoofdstuk te geven zijn ze bijna afzonderlijk te lezen, maar door de familieverbanden worden de verhalen enorm verrijkt en krijgen ook de frustraties, de spijt en de schuldgevoelens een plek. Hoewel er gedurende het boek zaken opgehelderd worden, komen er ook nieuwe verhaallijnen bij en wordt het af en toe zelfs mysterieus en thrillerachtig. 

Tenslotte wil ik nog kwijt dat de omslag enige aandacht verdient, de zwarte ondergrond met de boom symboliseert de vier kinderen, neem ik aan. De goudkleurige accentjes passen goed bij de familienaam Gold, een mooie aantrekkelijke cover van een boeiend boek. Het boek doet veel stof opwaaien en stemt tot nadenken. De keuzes die de vier personages maken kunnen natuurlijk niet los gezien worden van de voorspellingen, wanneer je je sterfdatum weet zal je hoe dan ook je gedrag gaan aanpassen. Aan de lezer om een oordeel te vellen en stiekem na te denken wat je zelf zou doen...

bron

De auteur

Chloe Benjamin groeide op in San Francisco en studeerde aan Vassar College en de University of Wisconsin. Haar debuutroman The Anatomy of Dreams won de Edna Ferber Fiction Book Award en was genomineerd voor de Center for First Fiction Novel Prize. Haar verhalen verschijnen in verschillende tijdschriften en haar werk wordt in meer dan dertig landen vertaald. (bron)

Titel: De onsterfelijken

Titel oorspronkelijk: The Immortalists

Auteur: Chloe Benjamin

Uitgever: Meulenhoff

ISBN: 9789029092739

Vertaling: Maaike Bijnsdorp en Lucie Schaap

Pag.: 368

Genre: fictie

Verschenen: januari 2019