Elke Geurts - Ik nog wel van jou

Recensie van Roosje
Uitgeverij Lebowski

 Een zorgvuldig gecomponeerde ego-fictie

‘’Ik weet niet of ik nog gelukkig kan worden met jou’, zei hij.

‘We kunnen het toch op z’n minst proberen?’

Ik wil het denk ik niet meer proberen. Erg hè?’

‘Ja, erg.’

‘Ik voel het niet meer, de koek is op, het vuurtje is uit, ik hou niet meer van je.’ ‘(p.30)

‘Ik wachtte tot alles weer goed was.

In de tussentijd probeerde ik de twijfel van man, de angst voor het uiteenvallen van mijn gezin, in mijn blogstukjes in woorden te vangen, probeerde ik het uit elkaar vallen van onze liefde met woorden tegen te houden, mijn gezin met de taal weer bij elkaar te krijgen. Dat wat ons weer bij elkaar had gedreven, moest ook datgene zijn wat ons weer bij elkaar kreeg.

In de tussentijd vond ik mijn geloof, op een plek waar ik het niet aan het zoeken was. Ik bleek al die tijd bezig te zijn met het boek dat ik niet schrijven wilde.’ (p. 31)

Het boek dat ze niet wilde schrijven

Het boek dat Geurts niet wilde schrijven, dat lees je dus. Wat betekent dat nu eigenlijk? Ze schrijft dit boek tegen wil en dank? Ze schrijft een inhoud waarmee zij het niet eens is? Schrijft zij een therapeutisch boek, voor zichzelf en voor de lezer? Of schrijft het boek zichzelf en gaat het in een richting die zij zelf niet wil, als een self fulfilling prophecy. Is het ook een boek met een snufje maatschappelijke ironie over een vinex-lokatie met allemaal redelijk jonge, hippe mensen die soms een beetje de weg kwijt zijn: een zedenschets? Ik acht het niet uitgesloten dat al deze vragen hun plekje krijgen in dit boek van Geurts.

Haar boek lijkt een simpel geval van een vrouw die tegen haar wil in de steek gelaten wordt door haar man en daarmee moet zien te dealen.

Het lijkt een super eerlijk en kwetsbaar ego-verslag van een verlaten vrouw en moeder. Ik las eerder wat stukjes van Geurts’ hand, en die gedachte kwam als eerste bij me op. Een dergelijke houding van een auteur neemt de lezer direct voor haar in. Je krijgt onmiddellijk sympathie voor die vrouw, die jezelf niet hoopt te zullen worden, of wanneer je zelf wel in een dergelijke situatie bent gekomen, dat je je dan vrouwmoediger zult gedragen en je je niet zult vastklampen aan zijn broekspijp.

Het knappe van dit boek is dat Geurts met deze emoties en bovengestelde vragen op intelligente wijze speelt. Het lijkt een ego-verslag, maar het is een zorgvuldig gecomponeerd verhaal van een vrouw. Die vrouw lijkt natuurlijk op Geurts zelf, maar vergis je niet, lezer, het is geen autobiografie. Natuurlijk zitten er sterk autobiografische stukken in, maar Geurts weet haar ervaringen zorgvuldig en deskundig te vermetselen met fictie.

Droste-perspectief

Niet alleen gaat dit boek over een scheiding; minstens even belangrijk is het thema van het schrijven van een boek over de scheiding. Een boek over het schrijven van een boek. Daar ben ik dol op: Droste-perspectief. Geurts is namelijk ook schrijfdocent. Zij leert anderen te schrijven, waardoor zij ook verder kan met haar eigen schrijfwerk.

Vrijwel onmiddellijk moest ik denken aan de boeken van een schrijfster, die ik dit jaar ontdekt heb: Rachel Cusk. Deze schrijft in drie romans over de gevolgen van haar scheiding op haar persoonlijk, op haar rol als moeder en op haar identiteit als schrijfster. Ook Cusk is in haar romans schrijfdocente en weet zich evenmin als Geurts een houding te geven ten opzichte van haar leerlingen. Ook Cusk heeft een writer’s block, als Geurts.

Geurts kent Cusk, noemt, bespreekt en citeert haar ook uitgebreid (heel toevallig kiest Geurts een citaat dat ik ook uitgekozen had, haha). Geurts noemt alsnog een aantal schrijfsters die verslag doen van hun scheiding en hun verwerking daarvan, zoals Renate Rubensteins in 'Niets te verliezen en toch bang', een boek dat, dat geef ik schroomvallig toe, ik nog steeds moet lezen en volgens mij al een paar decennia in mijn boekenkast staat.

-- Over Cusks boeken heb ik in 2017 twee recensies geschreven; over Contouren en Transit. Nasleep heb ik onbesproken gelaten. De grappige omstandigheid deed zich voor dat ik Cusks boeken in een totaal verkeerde volgorde heb gelezen. Maar soms is dat helemaal niet erg. Het lezen van romans is een uitermate persoonlijke en eigenzinnige ervaring.--

Geurts is een heel andere auteur dan Cusk. De eerste maakt de indruk een tamelijk wanhopige flapuit te zijn - dat is natuurlijk ook gewoon role playing, maar daar is niets mis mee, haar kwetsbaarheid is zeer innemend. Cusk is een ‘moeilijke’ schrijfster, die haar zinnen beeldhouwt, waardoor zij lezers misloopt, dat is tenminste mijn ervaring; maar zij is veel ingenieuzer, diepgaander en filosofischer dan Geurts. Cusks zinnen, daar moet je wel even je tanden inzetten, maar zij is ongelooflijk meedogenloos in haar observaties en overdenkingen (sic! let op de binnenrijmen met ‘o’, rdv ;-)) Toch is het boek van Geurts niet echt een eenvoudig ‘leessnoepje’. Ze schrijft bepaald niet eendimensionaal en weet goed de weg in haar schrijf-binnenste, met verdubbelingen, vermommingen, grapjes, ironie, observaties, beschouwingen e.d. Maar lees niet zo dat je je beeld van E. (zoals ze zichzelf in het boek noemt) precies laat passen op Elke Geurts, de verlaten vrouw in de realiteit. Het is boek is geen echte autobiografie.

Structuur

De structuur van Geurts’ boek is strak: ongeveer een jaar, of ruim een jaar, ongeveer de seizoenen rond. Daarbinnen is het een prettig gestoord ‘rommeltje’ van stukjes die alle kanten opgaan, ook in de tijd dansen we op en neer, als een Argentijnse tango, die dan weer netjes in de dansrichting gaat en dan weer terugkeert op zijn schreden.

Maar nergens raak je de weg kwijt en dat is erg knap. Ook zit er in het geheel een bepaalde ontwikkeling, de persoonlijke ontwikkeling van de hoofdpersoon.

Misschien is het boek iets te lang, maar storend is het niet. De boeken van Cusk zijn betrekkelijk dun, maar als je op iedere zin moet kauwen, ben je per saldo meer leestijd kwijt.

Luister naar E’s man / ex, die tegen haar zegt:

‘’Jij verbindt weer eens allerlei zaken met elkaar die niets met elkaar te maken hebben. Jullie schrijvers zetten alles naar jullie hand. Ik schrijf gewoon R. onder aan die briefjes omdat ik R. ben. Laat mijn vader en mijn familie erbuiten. Dat gaat jou niets aan. Daar ga jij niet over.’

‘Sorry, het was nodig je te duiden.’

‘Dit is jouw verhaal,’ zegt hij. ‘Niet het mijne.’

‘Dit is ook jouw verhaal.’

‘Ik heb hier niets mee te maken.’

‘Jij komt erin voor.’

‘Ik heb mijn eigen verhaal’, zegt hij. ‘En daar heb jij niet meer mee te maken.’ (p. 59)

Deze dialoog kun je op minstens twee manieren interpreteren: die van een ex-man tegen zijn ex-vrouw, die dat feit nog wil erkennen. Maar ook van een man in de werkelijkheid die niet wil dat zij, de schrijfster, er met zijn werkelijkheid vandoor gaat. En zij schrijft om zichzelf te redden - therapeutisch.

Zij schrijft niet alleen haar kant van hun gemeenschappelijk verhaal, zij schrijft gewoon FICTIE.

Leve de fictie!

Wat mij betreft een absolute must read.

Over de auteur

Elke Geurts (1973) studeerde aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Ze schreef toneelstukken en hoorspelen alvorens ze doorbrak met korte verhalen. Ze was de eerste winnaar van de verhalenwedstrijd Duizend Woorden en won de Nieuw Proza Prijs Venlo 2008.

Publicaties

'Het besluit van Dola Korstjens', korte verhalen, Nieuw Amsterdam, 2008

'Lastmens', lange verhalen, Nieuw Amsterdam, 2010

'De weg naar zee', korte roman, Bezige Bij, 2013

'Ik nog wel van jou', roman, Lebowski, 2017

(Bron;https://nl.wikipedia.org/wiki/Elke_Geurts)

Auteur: Elke Geurts

Categorie: Literaire roman

Pagina's: 256

ISBN: 9789048835331

Uitgever: Lebowski

Verschijningsdatum: november 2017