Valeria Luiselli - Vertel me het einde

Met dank aan Uitgeverij Karaat 

Waarom ben je naar de VS gekomen?

Omdat ik ergens wilde aankomen!

Een essay in veertig vragen

In de zomer van 2014 woont Valeria Luiselli, samen met haar man, de schrijver Álvaro Enrigue en kinderen, in New York. Ze hebben op dat moment nog een tijdelijke status, omdat ze vanuit Mexico naar de VS zijn gekomen en hebben een green card (werkvergunning) aangevraagd. Vanwege de lange tijd die de complexe procedure in beslag neemt, besluiten ze met de auto naar de grens met Mexico te rijden. Ze rijden nu als het ware 'tegen de stroom in' richting de staketsels aan de grens.

Onderweg wordt de grootte van het vluchtelingenprobleem steeds zichtbaarder. Ze verzamelen kranten uit de regio, luisteren voortdurend naar de radio en zoeken op internet naar informatie over de verontrustende toestroom van minderjarige migranten bij de grens met Mexico.

De kinderen zijn veelal op de vlucht met een coyote (mensensmokkelaar) die het kind voor een aanzienlijke som de grens over brengt. Anderen reizen met broer of zus, vrienden of minderjarige familieleden. Soms zijn de ouders al in de VS. De risico's voor de kinderen zijn hoog. Er is onderweg kans op ontvoering en vanwege de kans op verkrachting gebruiken meisjes uit voorzorg anticonceptie. De aantallen verdwijningen, martelingen en moorden zijn niet in kaart te brengen.

'De grensstreek  van Mexico en de verenigde Staten is één groot massagraf en de migranten die in dat deel van ons continent sterven, worden simpelweg 'woestijnbotten' genoemd - de term die Sergio González Rodriguez gebruikte toen hij het had over de vermoorde vrouwen in en rond Ciudad Juárez, waarmee hij wellicht het toekomstige lot van de vele anderen voorzag.'

Eenmaal over de grens geven de kinderen zich aan bij Border Patrol. Ze worden 3-4 dagen in de icebox geplaatst, een detentiecentrum waar het onmenselijk koud is en waar een ijzige wind doorheen wordt geblazen 'opdat het buitenlandse vlees niet te snel bederft'. Daarna gaan ze naar een tijdelijke opvang waar er naar familie wordt gezocht, waarna de aliens, zoals ze worden genoemd, naar de rechtbank gaan ter verdediging van een uitzettingsbevel.

Vrijwillig tolk bij de immigratiedienst

Bij terugkomst in New York gaat Luiselli aan de slag als vrijwillige tolk bij de immigratiedienst. Haar taak is het invullen van een intakeformulier voor minderjarige migranten die zonder begeleiding van een volwassene asiel aanvragen.

Aan de hand van de antwoorden op de vragen zal er een beslissing worden genomen, of het kind kan blijven,..........of niet.

Ten tijden van Obama is het Priority Juvenile Docket in het leven geroepen, wat inhoudt dat de kinderen nog maar drie weken de tijd hebben om een advocaat te zoeken, wat zelden zal lukken, ook omdat er vaak onvoldoende financiële middelen zijn.

Luiselli heeft zich vele malen, samen met een migrantenkind, door de veertig vragen van de lijst geworsteld. De antwoorden veelal schrijnend, confronterend en bovenal vaak veel te lang voor de kleine ruimte die ervoor beschikbaar is. Vele verhalen van de migranten heeft ze aangehoord. Als tolk heeft ze ook in de rechtbank de kinderen bijgestaan.

Wanneer ze de kans krijgt om aan Hofstra University les te geven, krijgt ze alle vrijheid om haar lessen zelf in te vullen, zolang ze maar Spaans met de studenten praat.

Ze besteedt aandacht aan de crisis van de ongeregistreerde minderjarigen, er volgen discussies en de betrokkenheid wordt zó groot dat een groepje studenten Engelse lessen en sportevenementen gaat organiseren voor de minderjarige vluchtelingen.

Zou het mogelijk blijken dat de politiek zich hierdoor achter de oren gaat krabben en de ogen hiervoor niet meer zal sluiten?

Haar vijfjarige dochtertje stelt haar vaak de vraag:

'Hoe eindigt het verhaal van die kinderen nou?'

'Ik weet nog niet hoe het eindigt,' zeg ik meestal.

'Nu zijn we in 2017 aanbeland en heb ik eindelijk een greencard, en de wereld staat zo fucking op zijn kop dat Trump op een of andere manier president van de Verenigde Staten is geworden, en president Enrique Peña Nieto het hele Mexicaanse landschap - dat voorheen aan flarden lag - zo heeft weten op te lappen dat het een WELKOM-deurmat is geworden voor de entree van Trumpland.'

Conclusie

Luiselli heeft in dit essentiële essay geen blad voor de mond genomen en ze laat haar frustratie, verdriet en onmacht duidelijk weerklinken in haar heldere teksten. De beschrijvingen laten de lezer voelen dat het geen ver-van-mijn-bed-verhaal is, maar daadwerkelijk een crisis die de aandacht behoeft en waarvoor er op het politieke vlak naarstig naar oplossingen gezocht dient te worden.

De auteur heeft, in klare taal, een waardevol document geschreven dat snoeihard aankomt, maar het waard is om wijd verbreid te worden. In de VS wordt het 'de eerste must-read van het Trump-tijdperk' genoemd.

Het geeft zó duidelijk weer wat er mis is, dat de realiteit je onthutst dat er op een dergelijk schrijnende en bureaucratische manier wordt gesold met de jongeren die zo graag 'ergens willen aankomen'.

Auteur

Valeria Luiselli (Mexico-Stad, 1983) is de dochter van de eerste Mexicaanse ambassadeur in Zuid-Afrika. Ze studeert op dit moment voor een doctoraat vergelijkende literatuurwetenschappen aan Columbia University.

Eerder werk:

-Valse papieren in 2010

-De gewichtlozen verscheen in Nederland in 2014

-De geschiedenis van mijn tanden verscheen in Nederland in 2015

Vertel me het einde

Auteur: Valeria Luiselli

Vertaald door: Merijn Verhulst en Fiep van Bodegom

Categorie: Literaire non-fictie

Pagina's: 132

ISBN: 9789492478436

Das Mag Uitgevers & Uitgeverij Karaat

Verschenen: augustus 2017