Michel Follet - Kopzorgen

Gastrecensie Roosje
Beoordeling 3 sterren

Met dank aan Uitgeverij Vrijdag

'Sorry, ik heb het niet goed verstaan,

want ik had mijn bril niet op.'

(liplezen)

Stilte a.u.b.!!!

Inleiding

Via een vriendin kreeg ik dit boek onder ogen en zij vroeg mij wat ervan vond. Wie last heeft van een kwaal, een ziekte, een medische dispositie*, die ook nog chronisch is en niet te genezen, zoekt vaak zijn toevlucht tot patiëntenbelangengroepen, of fora op internet. Ik merk dat ik moeite heb om ziektes als tinnitus en hyperacusis te duiden. Is het een ‘kwaal’, een ‘dispositie’, een ‘ziekte’?

Zelf heb ik er in principe geen moeite mee om mensen op de hoogte te brengen van mijn disposities, maar ik wil er ook weer niet te lang bij stil blijven staan. Soms gebeurt dat onwillekeurig toch wel eens. Ik zie dan mensen vaak enigszins ongeduldig wegkijken - soms houd ik midden in een zin op met praten en merk dat de ander daar niet eens op reageert - of me juist intens aankijken, ongetwijfeld met de meest goede bedoelingen en als blijk van medeleven. In ieder geval zijn wij beiden ongemakkelijk met zulke persoonlijke medische kwesties.

Michel Follet heeft van deze scrupules geen last, zo lijkt het. Dit is al zijn tweede boek over zijn eigen ervaringen met tinnitus en hyperacusis.

Wat is het eigenlijk?

We horen tegenwoordig gelukkig steeds meer over tinnitus en - in mindere mate - over hyperacusis.

Tinnitus is geen ontsteking, want de term eindigt niet op ‘-itis’ als in pleuritis; tinnitus wordt ook ‘oorsuizen’ genoemd, wat voor sommigen helaas een understatement is. Het is een aanhoudend geluid, variërend in volume, in je oor; dat kan verschillen in frequentie van hoog tot laag; alles is mogelijk: piepen, fluiten, brommen, zoemen, suizen, ga zo maar door. Dit geluid wordt door je hersens gemaakt, meestal bij doof wordende of doof geworden mensen. Er is geen remedie tegen. Er is veel onderzoek naar therapie, want steeds meer mensen gaan eronder lijden.

Om eens te horen welke geluiden iemand in zijn oor/hoofd kan hebben zijn dit 'leuke' linken:
https://www.youtube.com/watch?v=5LDvfZbiHgA
https://www.youtube.com/watch?v=2mV-Z54fiBo
https://www.youtube.com/watch?v=lflicLB2K_k

Hyperacusis is een overgevoeligheid voor geluid. Het vallen van een luciferdoosje op een keukenvloer kan klinken als een pistoolschot. Het gerinkel van vaatwerk kan een mens door merg en been gaan - voor mij geen restaurantbezoek meer. Het kan iemand werkelijk fysiek pijn doen en radeloos maken. Sommigen krijgen er barstende hoofdpijn van. Dit komt ook voor bij mensen die doof zijn of doof worden.

Het is niet te zeggen welke van de twee irritanter en pijnlijker is. Dat is voor een ieder anders. Tegen hyperacusis kan een oordopje een klein beetje helpen het geluid te dempen - hoewel mijn kno-arts het gebruik ervan afraadt -; tegen tinnitus kan medicatie als codeïne of oxazepam - mondjesmaat, vanwege de verslavende eigenschappen van alles wat eindigt op 'pam' - enigszins verlichten. Daar gaat het allemaal niet van over maar soms helpen die heel even.

Sommige mensen hebben allebei, sommige mensen één van de twee; nog weer anderen lijden tevens aan een ziekte van het evenwichtsorgaan en hebben daarbij ook nog last van duizeligheid en misselijkheid.

'De laatste jaren krijgen ook jongeren steeds meer te maken met deze aandoening. Jongeren en festivals hebben het fenomeen tinnitus op de kaart gezet. [.....] Lange tijd werd het geklasseerd als ouderdomskwaal. Als het thema al aan bod kwam, was het in een medisch tijdschrift of een magazine voor 50-plussers. Tinnitus bleef daardoor lang onder de radar.'

Gelukkig wordt het onder jongeren steeds normaler om oordoppen aan te laten meten en te gebruiken op muziekfestivals. Daardoor hopen we dat het aantal met gehoorschade niet groter zal worden.

Over dit boek

Follet is columnist en - je zou ook kunnen zeggen - een lobbyist voor de Vlaamse tinnitus- en hyperacusisbeweging. Een selectie van zijn stukjes vormen de ruggengraat van dit boekje. Follet komt uit de muziekwereld en is een flink aantal jaren geleden al behoorlijk doof geworden aan één oor. Hij werkt nog steeds voor de radio en heeft op zijn werk aanpassingen voor zijn gehoorafwijkingen. Geregeld is hij daardoor doodmoe. Hij wil in dit boekje zijn kennis en ervaring graag delen. Humor is zijn wapen, en dat klopt als een zere vinger...

Follet bespreekt in zeventien hoofdstukjes waar hij tegenaan loopt met zijn ‘oorlog’, zijn niet meewerkende oor. Op zijn werk, en welke aanpassingen hij heeft laten doen, op de camping in een tent, in de bioscoop, in de moderne auto met piepjes voor alle functionaliteiten, in het vliegtuig, in musea, de eeuwige 'wall of sound' overal, die alsmaar harder wordt.

Voorbeelden

‘Toch kwam ik jaren geleden met ferme hoofdpijn thuis van een niet eens zo luidruchtige film. ‘The Girl With The Dragon Tattoo’ heeft zowat over de hele lengte van het verhaal een groezelig tapijtje van klanken en geluiden onder de dialogen die soms overgaat in zeer minimalistische muziek. Hoe ik mijn oorwatje ook dieper indraaide, het leek alsof de airconditioning onophoudelijk in mijn oor stond te blazen.’ (mijn ebook: p. 273).

‘...niet alleen van feesten en fuiven, van concerten en te luide hoofdtelefoons krijg je tinnitus. Er zijn zoveel meer oorzaken. Onze hele samenleving wordt te luidruchtig.’ (mijn ebook: p. 344).

Met betrekking tot deze opmerking ben ik wel en niet met Follet eens. In vroeger dagen van de paarden en de rijtuigen, de bedrijven en fabrieken midden in de stad, zeg ruim 100 jaar geleden, was het ook geen lolletje voor een ‘oorlijder’. Kun je je voorstellen wat dat voor een kabaal gaf? Anderzijds is het buiten de stad op het platteland ook niet altijd feest: in de zomer en in de oogsttijd hoor je de hele dag het geraas van landbouwmachines.

Ook ik erger me, samen met Follet, aan de omstandigheid dat het in musea nooit meer stil is. Ieder museum profileert zich door middel van een publieksexpo van formaat, waardoor er steeds meer mensen komen - en dat is goed! -, die mensen nemen steeds minder eerbiedige stilte in acht voor de schone kunsten.

En wat te denken over winkelcentra, kledingzaken. Overal lijkt tegenwoordig op luid volume muziek uit de luidsprekers te schallen. Wanneer je deze kwaal hebt kijk je altijd naar boven om luidsprekers te ontdekken, waar je dus zeker niet onder wilt gaan staan.

Ga in de trein niet in een ‘stiltecoupé’ zitten, want daar is het nooit stil, ook al fluisteren mensen. Voor mensen met hyperacusis is fluisteren haast nog erger dan gewoon praten. Ik ga ik een gewoon rijtuig zitten en als het te dol wordt met gillende kinderen en kletsende vriendinnen, doe ik mijn oortjes in en zet ik muziek aan.

Voor wie is dit boek bedoeld?

Follet bedoelt dit boek meer voor de mensen zónder deze oorproblemen, om hen er bewust van te maken wat voor een herrie er overal is en dat steeds meer mensen daar last van hebben en krijgen. En laten we er vooral wat aan doen: meer rust, minder kabaal. Zijn mede-lijders weten het allemaal al en kunnen slechts instemmend knikken of hier en daar denken: Nou, voor mij is dat toch een beetje anders.
Follet wil natuurlijk ook gewoon af en toe eens flink zijn ei kwijt: lekker mopperen en foeteren. Hij doet dat op een assertieve en - som té - lollige manier.

*dispositie = aanleg, vatbaarheid

Over de auteur

Follet begon zijn carrière bij verschillende vrije radiozenders. In 1992 was hij medeoprichter van Radio Donna. Van 2001 tot 2006 presenteerde hij Smaakmakers op de Nederlandse Radio 2 (NCRV).
Follet verloor in 1994 na een operatie (brughoektumor) zijn gehoor aan één kant. Hij lijdt aan tinnitus en hyperacusis en is peter van de Vlaamse vereniging voor tinnituspatiënten. Daarover schreef hij een boek dat uitkwam in oktober 2008: Oorlog In Het Hoofd. In 2017 verscheen een nieuw boek van zijn hand over dat onderwerp, Kopzorgen.

Titel: Kopzorgen: Leven met tinnitus en hyperacusis
Auteur: Michel Follet
Categorie: Gezondheid & Psychologie
Pagina's: 92
ISBN13 : 9789460015960

Uitgeverij: Vrijdag

Verschijningsdatum: september 2017