'Verbeelding is de mens gegeven voor
wat hij niet is,
humor om hem te troosten voor wat hij
wel is.'
Francis Bacon
Hoe vrij is de wil?
Stella,
dezelfde Stella als in 'De psychiater en
het meisje' - het debuut van Erik
Rozing - is een zesentwintigjarige, intelligente vrouw met achttien jaar
GGZ in haar rugzak. Achter elke rits daarvan bevinden zich haar trauma's,
opgedaan in haar relatief korte leven. Onder de flap, die slechts zelden
gesloten zit, huist een persoonlijkheidsstoornis; Borderline met herhaaldelijk
zelfdestructief gedrag in de vorm van automutilatie (snijden), suïcidepogingen en zelfhaat. Haar humor, scherp en/of zwart, kan er niet voor
zorgen dat ze met de ervaringen uit het verleden kan afrekenen. Ze heeft er
geen vertrouwen meer in en wil niet meer verder. 'Er is geen verder, zei ze. Het enige dat ik nog heb... ben ikzelf. Hoe
langer ik leef, hoe minder er van mij overblijft.'
Marjon Nooij
Weloverwogen heeft ze
contact gezocht bij De Einder met de
vraag om haar de benodigde informatie te verstrekken in verband met haar wens
tot zelfeuthanasie. Inmiddels heeft ze daar de medicatie al voor in huis en de
datum staat gepland.
'Nog veertien dagen. Ze wist niet waarom ze dat
deed. Aftellen. De voorbereidingen. Daar wilde ze niet aan denken. Eerst
douchen. Het warme water voelde anders aan, niet meteen fijn, maar ze voelde
weer dat lichte. De lange tunnel, het einde, was dát het licht?Ze schrobde de
verf van haar handen, pakte de shampoo. De fles was nog bijna vol. Als er in
haar geen leven meer zat, zat er in de fles nog genoeg shampoo. Maar wat maakte
het uit? En waarom vergeleek ze haar houdbaarheidsdatum met die van haar boodschappen?'
Bij De Einder ontmoet ze Milou die
een documentaire wil maken over de laatste fase van haar leven, haar
beweegredenen en zelfeuthanasie. Ze weet tot Stella door te dringen, waardoor
de lezer getuige wordt van het uiteenzetten van de gebeurtenissen in haar
leven. Hierin spelen de relatie met haar ouders, het niet zo veilige en warme
nest, en het gezin van haar oom een grote rol. Om een tipje van de sluier op te
lichten..... haar vader is een getraumatiseerde Srebrenica- en Uruzgan-ganger,
gebroken door de gruwelijkheden. ('Ik
werd iemand die ik nooit had willen zijn.') Zijn vergetelheid zoekend in
alcohol en net als zijn dochter hinkt hij op twee benen; wel of geen therapie,
wat is het nut en is het wel helpend? Hierin versterken de twee elkaar.
'Ze [...] haastte zich naar haar kamer en peuterde
een van haar scheermesjes achter de spiegel vandaan. Haar bloed was een teken
van leven, bewijs dat er nog iets menselijks in haar verborgen zat.'
Omdat het voor Milou
belangrijk is om ook een hulpverlener te betrekken bij de totstandkoming van
haar documentaire, besluit ze om contact op te nemen met Stella's vroegere
psychiater. Erik Rozing. Of heet hij Edgar Simons?
Wat meteen opvalt is het
ontbreken van de aanhalingstekens bij gesproken tekst. De auteur verlangt hiermee
wel oplettendheid, maar het inspringen van de zinnen maakt echter snel
duidelijk, wanneer er wordt gesproken. Het effect van dit ontbreken is daardoor
dat het vloeiend leest en je als lezer helemaal op kunt gaan in het verhaal.
Slechts enkele
hoofdstukken zijn wél voorzien van aanhalingstekens, om het contrast van de
perspectieven aan te geven, maar hoe dat zit ga ik hier niet voorkauwen.
Het verhaal is als het
ware een raamvertelling - een verhaal in het verhaal -, maar in dit boek zijn
het meerdere verhalen in het basisverhaal dat de omlijsting vormt. Het is ook
niet chronologisch opgebouwd. Op een bijzonder manier is het opgebouwd uit
meerdere lagen en er zijn sprongen in de tijd, van heden naar verleden en weer
terug. Ook zijn er herhaaldelijk wisselingen in het perspectief,
vertelstructuur en personage. Er zijn interacties, herinneringen, passages met
stream of consciousness, gesproken tekst, filosofische cursiefjes, schrijfopdrachten
en gescripte stukken. Het gebruik van de Mise
en abyme oftewel het Droste-effect, geeft
verdubbelingen die het verhaal zijn ingenieuze karakter geven. Het is ook een circulair verhaal en de slang bijt zich in de staart. Lees na de laatste bladzijde het eerste hoofdstuk nog eens.
Klinkt dit een beetje
literair overdreven? Laat mijn gebazel dan maar voor wat het is, want het boek
laat zich heerlijk lezen zonder de ballast van deze alinea!
Het onbetrouwbare
personage is Stella en ik heb me dan ook wel eens achter de oren gekrabd om
mezelf bij de leesles te houden.
Ondanks het beladen
onderwerp is het toch geen zwaar boek. De scherpe randjes van de zwaardere
onderwerpen staan goed in balans met de humor. Soms ook galgenhumor waar ik
even om moest grinniken.
Kortom, dit boek zit heel vernuftig in elkaar. De spanning zit hem in de
grillige grens tussen waan en werkelijkheid. Wiens verhaal wordt er verteld en
wie vertelt zijn/haar eigen verhaal? Wiens waarheid is werkelijkheid? Hoe vrij
ben je om zelf te beslissen over het eindigen van je leven ? Wat is nou
eigenlijk het beste voor iedereen? Een boek om nog lang door je hoofd te laten
spoken en heerlijk op te kauwen. Deze auteur heeft zijn schrijftalent op een
magnifieke manier uitgebouwd.
De debuutroman van Rozing 'De psychiater en het meisje' uit 2016 is
meesterlijk geschreven, maar 'Het beste
voor iedereen' zit beter, véél beter in elkaar. Hierbij wil ik absoluut
niet beweren dat je het debuut dan maar moet laten voor wat het is. Het gaat in
beide boeken weliswaar over hetzelfde personage, maar het betreft hier geen
vervolg en ze zijn prima afzonderlijk van elkaar te lezen. Maar... om maximaal
te genieten van zijn tweede roman is, indien je plan is om ze toch allebei te
lezen, mijn advies om ze in de juiste volgorde te lezen. Het eerste boek geeft
nét dat beetje voorkennis die je bij het tweede boek van pas kan komen.
Wie het eerste boek al met
5 ***** heeft beloond, zit na het lezen van het tweede boek van Rozing volgens
mij met een groot sterren-probleem.
Auteur
Erik Rozing (1976) studeerde geneeskunde in Maastricht en heeft zich in Leiden
tot psychiater gespecialiseerd. Hij woont sinds een paar jaar in Amsterdam en
richt zich bij zijn werk als psychiater op de behandeling van psychose, trauma
en persoonlijkheidsstoornissen. De psychiater en het meisje, zijn debuutroman,
stond op de shortlist van de Hebban Debuutprijs en er werden ruim 15.000
exemplaren van verkocht.
(Bron: Achterflap)
Titel: Het beste voor
iedereen
Auteur: Erik Rozing
Pagina's: 352
ISBN: 9789029091978
Verschenen: januari 2019
Misschien leuk om eens te
bekijken. Een YouTube-filmpje waarin Rozing zijn verhaal doet over zijn
debuutroman 'De psychiater en het meisje':
En ook leuk om eens te
beluisteren. De podcast over zijn debuut:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Laat gerust een reactie achter.
Dat wordt zeer op prijs gesteld en we willen graag weten wat je ervan vindt.