dinsdag 19 september 2017

Mouloud Mammeri - Het verlaten land

Recensie door Truusje
Uitgeverij Jurgen Maas



'Verloofde van de nacht, waar ben je?'


De invloed van tradities

Mokrane is één van de jongeren die samen een hechte vriendengroep vormen. Ze zijn opgegroeid in Tasga, een Kabylisch bergdorp in Algerije, waar het leven verre van eenvoudig is en nog veel eeuwenoude tradities als heel belangrijk worden gezien. Aazi, behoort ook tot de groep vrienden en is uitgehuwelijkt aan Mokrane. De vrienden gebruiken Taasast, de wachtpost, als ontmoetingsplaats, om samen te komen en elkaars geheimen delen. Deze houden ze echter gesloten tot het moment dat ze allemaal weer in het dorp zijn.

Maar dan zijn er veranderingen op komst. De wereld lijkt te branden en heel voorzichtig  bereiken nieuwe normen en waarden ook Tasga. De jongeren zijn nieuwsgierig, zien de vernieuwing en verzetten zich soms tegen de heersende tradities, die hun ouders hoog in het vaandel houden. Eigenlijk hinken ze op twee benen. Ze willen zich graag losweken en moderniseren, maar het is tegelijkertijd niet gemakkelijk om de tradities en de mores los te laten.

Een aantal jongeren verlaat het dorp en sluit zich aan bij het leger van Franco om zo geld te verdienen met de hoop op een beter leven. Door het verdwijnen van de jongeren wordt het leven in het dorp onstabiel en de straten raken verlaten.

Mobilisatie onder Frans gezag

'Het was de tijd van de schemeroorlog. Naar het schijnt raken zelfs de sterkste karakters uit hun doen door de dagelijkse beslommeringen van het militaire leven'.

De Tweede Wereldoorlog is in het vizier en de jonge mannen in Algerije, dan nog een kolonie van Frankrijk, krijgen een mobilisatiebevel. Hierdoor valt de vriendengroep noodgedwongen uiteen. De bevolking lijkt bijna naar de oorlog uit te kijken. Ze lijken het als een verzetje te zien, als een grote gebeurtenis die ze uit de sleur van alle dag zal halen en verbetering zal opleveren voor de bevolking.

Dan wordt ook in Tasga de oorlog voelbaar en bij iedereen heerst dezelfde ontreddering. Het onheil hangt als een zware deken over het dorp.
De oorlog heeft de grote veranderingen, waar ze naar uit hebben gekeken, niet gebracht. De bevolking lijdt honger, bedelaars lopen van deur tot deur, de sfeer is triest en verslagen.

'Dokter Nicosia had in de buik van een jongen die dood langs de weg was gevonden een grote hoeveelheid onverteerd gras aangetroffen'.

Verbanning onder invloed van eeuwenoude tradities

Aazi en Mokrane trouwen in de herfst, voordat hij in november wordt opgeroepen om zich te melden voor de elf maanden oefening bij het leger. Aazi blijft achter bij de ouders van Mouloud in een verstikkende sfeer. Het huwelijk wordt echter niet gezegend met een kind, tot groot ongenoegen van haar schoonmoeder, die Aazi vernedert 'voor de straf voor haar zonden'. Het paar besluit om hun geluk te beproeven bij de hadra (Islamitisch ritueel met mystieke dans) van Sidi Ammar. Wanneer dit, en een pelgrimstocht naar het graf van Abberrahman, geen zwangerschap tot gevolg heeft, wordt Aazi door haar schoonouders verbannen, terwijl haar man in de oorlog vecht.

Dan krijgt Mokrane een brief met nieuws van Aazi, zijn verloofde van de nacht. Hij verlaat het leger en gaat op weg...........
Zal Taasast zijn deuren ooit weer kunnen openen?

Conclusie: Een Pareltje van een boek

Deze mooi verzorgde klassieker is het achtste deel uit de Berberbibliotheek. Het heeft duidelijke kenmerken van een bildungsroman over een groep jongeren. Ze worden door de omstandigheden en de verwachtingen gedwongen om volwassen te worden. De gedetailleerde beschrijvingen van de omstandigheden en de omgeving zijn soms rauw, dan weer poëtisch.
Het geeft een helder beeld van dramatische veranderingen, vriendschap en de Tweede Wereldoorlog als een vergeten periode uit de geschiedenis van Algerije.

Het verhaal is doorlopend geschreven en wisselend in het ik-perspectief en alwetende verteller. Ondanks dat de oorlog een grote rol speelt in dit verhaal, wordt er niet geschreven over de dingen die de jongens daar meemaken. Het begrip showing-not-telling is op dit verhaal zeker van toepassing. Je voelt wat er gebeurt, maar je krijgt de gruwelen niet onder ogen.

Zoals in het nawoord wordt geschreven: 'Het is een verhaal dat op één vel zou moeten staan, het wordt in één adem verteld'.

De auteur

Mouloud Mammeri werd geboren in 1917, in een dorp in Kabylië in het noordoosten van Algerije. Hij debuteerde aan de vooravond van de Algerijnse Onafhankelijksoorlog met 'Het verlaten land' (La colline oubliée) in 1952. Het is één van de eerste Franstalige romans in Algerije en een belangrijke klassieker. Van moderne Algerijnse literatuur was destijds nog bijna geen sprake.
In 1957 verlaat hij Algerije. De Franse autoriteiten zien zijn werk als gezagsondermijnend. Hij leeft in ballingschap in Marokko en Tunesië. Wanneer Algerije in 1962 onafhankelijk wordt keert hij terug, waar hem het werken moeilijk wordt gemaakt. Desondanks zet hij zijn werk voort.

Op 25 februari 1989 houdt de auteur, tevens taalkundige en antropoloog, een lezing aan een universiteit in Marokko. Mammeri vertrekt na afloop, maar krijgt onderweg een auto-ongeluk, waarna hij overlijdt en er een geruchtenmolen op gang komt. Vanuit de overheid schenen er belangen te zijn en mogelijk waren ze verantwoordelijk voor dit ongeluk.

Meer dan tweehonderdduizend mensen bewezen hem een laatste eer op zijn begrafenis.

Het verlaten land
Auteur: Mouloud Mammeri
Vertaald door: Hester Tollenaar
Categorie: Literaire roman
Reeks: De Berberbibliotheek
Pagina's: 220
ISBN: 9789491921247
Uitgeverij Jurgen Maas
Verschenen: november 2016


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Laat gerust een reactie achter.
Dat wordt zeer op prijs gesteld en we willen graag weten wat je ervan vindt.