Hernan Diaz – In de verte

Recensie door Tea van Lierop

Uitgeverij Atlas Contact

De queeste van Håkan alias Hawk

Wanneer je dit boek uit hebt raak je het voorlopig niet kwijt, niet alleen omdat het verhaal zo bijzonder is, maar ook vanwege de onvoorstelbare onbegrensdheid van tijd en ruimte. Het hoofdpersonage is Håkan Söderström, een jonge jongen die met zijn vier jaar oudere broer Linus naar New York gestuurd wordt om te ontsnappen aan de armoede in Zweden. Het is halverwege de negentiende eeuw, het gezin is er slecht aan toe. Vader is vindingrijk en weet op slinkse wijze geld te bemachtigen voor twee tickets voor New York, niet voor hemzelf, maar voor de broers. 

De beknopte voorgeschiedenis is onontbeerlijk voor de rest van het verhaal, Linus is namelijk Håkans steun en toeverlaat. Als grote broer vertelt hij de mooiste verhalen die direct ontspringen aan zijn fantasie, lezen kunnen de broers niet.

Hoe groot is dan ook de desillusie wanneer de jongens elkaar kwijtraken in de haven van Portsmouth. Hier begint het avontuur van Håkan. Ontredderd maar tegelijkertijd vastbesloten zijn broer terug te vinden komt hij terecht op een schip dat helaas niet New York als bestemming zal hebben, maar San Francisco en dat is een wereld van verschil. 

Zoals gezegd, het is een queeste en net als ridders die op hun tocht vele tegenslagen te verwerken kregen op hun zoektocht naar heilige zaken krijgt Håkan te maken met mensen die niet het beste met hem voorhebben. Bedriegers, uitbuiters en meer slechteriken kruisen zijn pad en om in leven te blijven zal hij al zijn fysieke en mentale kracht nodig hebben. Eigenlijk komen in dit boek een aantal klassieke elementen samen, net als de jonge Arthur krijgt Håkan een aantal kansen om vaardigheden aan te leren. Met beide handen pakt hij die kansen aan en leert zo veel over plantensoorten, anatomie en geneesmiddelen. Allemaal vaardigheden die hem later zullen helpen te overleven. Ook de queeste is een klassiek element, Wikipedia definieert de queeste als een avontuurlijke, lange reis met helpers en grote hindernissen en haalt voorbeelden aan uit de oudheid en de middeleeuwen. Zijn alias Hawk krijgt hij omdat Håkan heel moeilijk uit te spreken voor Amerikanen.

Het boek leest als een spannende avonturenroman, Håkan is al lang die kleine jongen niet meer wanneer hij van boord gaat in San Francisco. Hij komt onder de hoede van de familie Brennan, zijn hulp goed kunnen ze goed gebruiken tijdens het reizen en bij het zoeken naar goud. De hele gang van zaken geeft een prachtig beeld van het leven in de woestenij waar de goudkoorts allerlei gespuis aantrekt en men een fijne neus heeft voor hen die nog ongerept zijn. Onze protagonist is een jonge frisse verschijning en trekt de aandacht. Natuurlijk blijft hij niet bij de goudzoekers, zijn doel is New York en daarvoor moet hij het hele continent door, richting het oosten. Zonder kaart en zonder benul van afstand trekt hij verder. Zijn lichaam verandert, hij ziet er sterk uit en zijn tanden zitten gelukkig nog allemaal vast.

Door een dramatisch voorval – alweer, het lijkt zijn lot te zijn – is hij gedwongen te vertrekken, hij wordt gezocht en inmiddels is hij door zijn reusachtige verschijning makkelijk te herkennen. Met zijn schamele bezittingen en een hoofd vol opgedane kennis reist hij verder, de seizoenen wisselen elkaar af

‘De winter was een gigantische golf die in de verte oprees, gereed om de vlakte te overspoelen en de nietige ruiter weg te vagen in een werveling van duisternis en ijs. Nu al had de schaduw die door deze reusachtige golf werd geworpen hem ingehaald. De dagen waren korter geworden. De zon had haar gezag verloren. De vorst knisperde in het bruine gras. […] Omdat hij maar een paar dekens had om over de ratjetoe van kleren te slaan die de indianen voor hem hadden gemaakt, werden pelsen al snel evenveel waard als vlees.’

De natuur speelt een cruciale rol, als arme reiziger ben je overgeleverd aan de grillen van de weergoden en het aanbod van voedsel. Håkan heeft als ijverige leerling heel wat opgestoken van zijn meesters en brengt indien nodig het geleerde in praktijk. Er is één passage die eruit springt wat betreft zijn kundigheid. Het voorval vindt plaats wanneer hij oog in oog komt te staan met een bergleeuw en dat is het moment waarop hij laat zien wat hij waard is. Er volgt een krachtmeting vanjewelste die ook lang na die gebeurtenis de sporen met zich mee zal dragen….

En hoe zit het met de menselijke relaties, tijdens zo’n jarenlange tocht kan een mens toch niet zonder vriendschap? Hoewel Håkan de meeste tijd alleen reist zijn er situaties waarop hij, soms noodgedwongen, in contact komt met anderen. Vaak zijn de omstandigheden ongunstig, bedreigend, maar het kan ook anders uitpakken. Heel ontroerend zijn de ontmoetingen met een jonge vrouw en later met een man. De ontroering is des te groter omdat het contrast met de ruigte van de omgeving zo groot is. Het verlangen naar zijn broer dat in het begin van zijn tocht zo brandend was, verandert in de loop der jaren, dit blijkt uit zijn reactie op een opmerking van zijn vriend:

‘Er smolt iets in Håkan. Nu pas, terwijl het steeds zachter werd en verdampte, besefte hij dat hij jarenlang geleefd had met een ijsklomp in zijn borst. Nu pas wist hij dat hij Linus weer zou zien, want het stond vast dat hij hem met Asa’s hulp zou terugzien, nu pas voelde hij hoeveel pijn die koude scherf hem bezorgd had. En hij begreep dat hij tot aan dat moment geen enkele kans had gehad om zijn broer te vinden. In New York terechtkomen? Hem vinden in die onmetelijke stad? Hoe had dat er ooit van moeten komen?’

Hoe de queeste afloopt mag de lezer zelf ontdekken. Vast staat dat het boek mij niet meer loslaat! Wat een schitterend verhaal over verlangen, liefde en overleven in een land waar de omheiningen nog uitgevonden moesten worden en ook de tijd onbegrensd leek. Een knap debuut!

De auteur

Hernan Díaz is geboren in Argentinië en groeide op in Zweden. Hij woont in New York en werkt aan Columbia University. 'In de verte' is zijn romandebuut. Het boek verscheen bij een kleine, onafhankelijke Amerikaanse uitgeverij en belandde in 2018 uit het niets op de shortlists van zowel de Pulitzer Prize als de PEN/Faulkner Award. (Foto: Jason Fulford)

Titel: In de verte

Titel oorspronkelijk: In the distance

Auteur: Hernan Diaz

Uitgever: Atlas Contact

Vertaling: Ronald Vlerk

ISBN: 9789025453879

Genre: fictie

Pag. : 336

Verschenen: deze uitgave 2019