Recensie door
Tea van Lierop
Uitgeverij De
Arbeiderspers
Niets
is wat het lijkt
Drie jonge
mensen, Jack, Ronnie en Evie, vol ambitie en bruisend van energie vormen een
drie-eenheid in een theater in naoorlogs Brighton. Hun verleden, hun heden en
hun toekomst kent feiten, leemten en vooral illusies. Als rode draden meanderen
deze illusies, de kleur wit, de moeders en vaders, de oorlog en het toneel door
het verhaal en de afwezigheid van chronologie maakt de geschiedenis zoals die
tot ons komt springerig en levendig. De papegaai met zijn kleurige veren siert
het omslag en deze vogel zal regelmatig van zich doen horen, veren worden
gekoesterd als kostbare herinneringen aan spectaculaire optredens.
Het motto
past perfect bij de fragiele sfeer die de beelden oproepen.
‘Het zijn de illusies in het leven die ik me herinner.' –Joni Mitchell
Dit is geen
kant-en-klaar verhaal dat afgesloten kan worden wanneer het boek is
dichtgeslagen. Soms is het voldoende om het eerste hoofdstuk nog even terug te
lezen hoe het ook al weer zat, maar dat is in dit boek niet mogelijk….er zijn
geen hoofdstukken. Het verhaal loopt op organische wijze door, ongemerkt is er
alweer een ander onderwerp aan de orde, vanuit een ander perspectief wordt de aandacht
gericht op een ander personage, een andere tijd, een andere gebeurtenis. Dat is
even wennen en vooral ook opletten. Kleine aanwijzingen dienen te worden
opgemerkt, zo niet, dan mis je iets als lezer, zie het verhaal als een losmazig
net waarin alles met elkaar te maken heeft.
De ouder-kind
relatie wordt als een van de hoofdthema’s uitgewerkt door behalve de
biologische ouders ook Ronnies pleegouders te betrekken in zijn volwassen
worden. Binnen dit thema zie je schuldgevoel regelmatig terugkomen als motief,
misschien aan te duiden ter ondersteuning van het thema. Dit aangrijpende
citaat wanneer Ronnie hoort dat zijn vader overleden is onderstreept het
schuldmotief:
'Uit schuldgevoel en van ontzetting dat hij nu kon huilen om zijn vader, hoewel hij al het gevoel had dat hij een andere had om hem te vervangen.'
Het
ouder-kind thema laat ook grote overeenkomsten zien in het leven van de drie
hoofdpersonages. Agnes, de moeder van Ronnie, is een afstandelijke, koele vrouw
en werkster. De moeders van Evie en Jack wilden beiden dat hun kind naar het
toneel ging. Penny is geen biologische moeder, maar wel de vrouw met de meeste
moederlijke gevoelens. De moeders van Evie en Jack leerden hen dat ze door naar
het toneel te gaan in elk geval hun ‘eigen ik’ zouden hebben. In beide gevallen
speelt de vader een achtergrondrol en is de moeder de opvoeder. Ook bij Ronnie
is dat zo, alleen heeft hij het geluk dat hij gevormd wordt bij Penny en
Lawrence zodat hij een aantal jaren de liefde krijgt van een pleegmoeder en
pleegvader. Jack heeft elke avond een duwtje nodig van zijn moeder, hij kan het
niet alleen, dankzij haar lukt hem elke avond het toneel op te gaan. Dus
eigenlijk speelt zij een enorme rol, net als de andere moeders. Ronnie weet
niet wat hem overkomt tijdens zijn verblijf bij zijn pleegouders
'Er was een hele kast vol spellen. Spellen!
Of – wat veel interessanter was – ze kon hem ineens aankijken met iets zachts in haar blik, wat Ronnie tot zijn verbazing accuraat wist te duiden als een uiting van de wens dat hij haar kind zou zijn, waarna die blik nog zachter werd en bijna leek uit te drukken dat hij haar kind wás – dus dat haar wens bewaarheid was geworden. Het was een prachtige gelaatsuitdrukking, en het was mooi om te zien hoe die blik van het ene in het andere overging. En dat was veel beter dan welk spelletje ganzenborden ook.'
Aan het einde
van het boek is Evie aan het woord, zij is inmiddels vijfenzeventig jaar en
sinds een jaar weduwe, haar man was niet Ronnie, die paste de magie toe op
zichzelf aan het slot van een voorstelling. Het blijft een raadsel wat er met
hem gebeurd is, geen spoor meer te vinden van de bevlogen illusionist. Zijn er
verborgen aanwijzingen die leiden naar de ware toedracht of berust toch alles
op illusie en leidt hij elders een leven in de luwte van de spotlights? Wie zal
het zeggen? Duidelijk is dat Evie het mysterie in stand houdt met haar
afscheidsrituelen, haar herinneringen, haar associaties en de beelden die ze in
de spiegel ziet.
Dat het boek
zich grotendeels afspeelt in een badplaats geeft de mogelijkheid volop gebruik
te maken van het water en de golven. Op theatrale wijze speelt een ring hierin
een cruciale rol en geeft ook stof tot speculeren wat er gebeurd is met hem, de
briljante illusionist… Om geen spoilers weg te geven rest alleen het advies de
roman zelf te gaan lezen en mee te doen aan de zoektocht naar de ware toedracht
van de raadselachtige verdwijning en intussen te genieten van de fijne sfeer en
het mooie, ietwat gedragen, taalgebruik dat wonderwel past bij de tijdgeest.
De auteur
Graham Swift
(1949) is de auteur van tien romans, twee verhalenbundels en een verzameling
essays en bespiegelingen over zijn eigen schrijversleven. Zijn voorlaatste
roman, Moeders zondag, werd bekroond met de Hawthornden Prize. Met Waterland
won hij de Guardian Fiction Prize, en met Laatste ronde de Booker Prize. Beide
romans werden verfilmd. Swifts werk is in meer dan dertig talen vertaald.
Titel: Hier
zijn we
Auteur:
Graham Swift
Uitgeverij De
Arbeiderspers
Vertaling:
Irving Pardoen
ISBN:
9789029541077
Pag.: 191
Genre: fictie
Verschenen:
2020
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Laat gerust een reactie achter.
Dat wordt zeer op prijs gesteld en we willen graag weten wat je ervan vindt.