Knud Sønderby -Midden in een jazztijd

*Gastrecensie door  Nathalie*
  Beoordeling 4 sterren
  Uitgeverij Oevers
 

'Lichtvoetige lusteloosheid en verveling tot kunst verheven'

'Midden in een jazztijd' kwam pas in 2017 in Nederlandse vertaling uit bij Uitgeverij Oevers dankzij vertaalster Femke Blekkingh-Muller, hoewel het boek al dateert van 1931. Bij deze uitgave schreef Jens Christian Grøndahl, een populair Deense auteur van deze tijd, het voorwoord. Al bij het uitkomen werden het boek en de auteur Sønderby, toen zelf nog vrij jong, in geen tijd populair bij de tijdgenoten. En uiteindelijk werd dit boek zelfs in de Deense canon opgenomen.

Verveling

Qua thematiek wordt het boek wel eens vergeleken met 'De avonden' van Gerard Reve of de boeken van Herman Brusselmans. De verveling, de drammerigheid en zinloosheid van het leven worden er ook in benadrukt. Toch heeft Sønderby op enkele punten wat voor bij mij i.v.m. De avonden: het verhaal is mijns inziens mooier ineengezet, en de taal is vrolijker en lichter om te verteren. En waar Reve met de angst na W.O.II afrekende, heb je het in dit boek over een tijd die sprankelt van levenslust, jonge levens, muziek, ... Toch steekt ook hier de ledigheid van de dagen die de jeugd doorbrengt, de ogen uit.

Heimwee

Waar de ironie bij Reve de boventoon voert, schetst Sønderby eerder een melancholisch, teder beeld van een paar jongeren in Kopenhagen in de jaren '20 van de twintigste eeuw, wanneer jazz dé hype is in het uitgaansleven. Het verhaal gaat over Peter Hasvig, rechtenstudent in Kopenhagen, die niet weet wat hij met zijn leven aan wilt, en ondanks de heimwee naar zijn gelukkige kindertijd zijn leven wilt leven en schrik heeft van iets te moeten missen. Ook bij de meisjes probeert hij zijn geluk uit, en als hij uiteindelijk toch een oude liefde op het laatst terug ontmoet, en te laat is voor haar, dringt het besef langzamerhand tot hem door hoe hij zijn jaren verkwanseld heeft, ... Op een ander moment merk je als lezer dat de standen die dan nog steeds bestaan, nog steeds veel de sociale relaties bepalen ook. Peter komt uit een arme familie maar probeert de schijn hoog te houden bij zijn vrienden en vooral Vera Bagge, een jonge vrouw die hij probeert te versieren.

Perspectief

Sønderby schrijft heel detaillistisch, en wondermooie zinnen. Ook weeft hij ietwat sarcastische humor doorheen zijn verhaal, maar het wordt net nooit te donker bij hem. Hij stapt ook regelmatig uit het verhaal van zijn personages om hen vanuit een vogelperspectief te beschouwen. Zo creëert hij afstand tussen het verhaal van zijn personages, de maatschappelijke achtergrond die hij daarbij schetst en de lezer. Deze suggestie geeft je ook wel de nodige ruimte om de gedachten en gedragingen van Peter te kunnen analyseren en plaatsen, en komt mij net goed van pas in ieder geval.

Ontwerp omslag

De omslag trekt de aandacht, je moet er echt even goed naar kijken hoe de mooie letters opgebouwd zijn. Bas Mantel van ontwerpbureau Kades-Kaden:

'Ik koos een autonoom coverbeeld om te benadrukken dat het verhaal weliswaar in de jaren dertig speelt, maar de zoektocht van de hoofdpersoon tijdloos is', zegt Mantel. Wel zocht hij een tijdsreferentie bij de belettering: in de Art Nouveau, een vooroorlogse kunststroming. De letters op het boek hebben wel iets van een bouwsel, terwijl de verspringing in lettertype de titel een ritme geeft: 'Ik wilde iets muzikaals toevoegen, spanning geven, dat je het leest als een verspringen van toon.'

Auteur: Knud Sønderby (Esbjerg 1909 – Kopenhagen 1966) was een vooraanstaand schrijver, journalist, vertaler en essayist. Midden in een jazztijd uit 1931 was zijn debuutroman.

Oorspronkelijke titel: Midt i en Jazztid
Vertaald door: Femke Blekkingh-Muller
Categorie: literaire fictie
ISBN: 9789492068101
Pagina's: 232
Uitgeverij Oevers
Verschenen: 01-06-2017