James Salter - De jagers

Recensie door Truusje (Marjon Nooij)

Uitgeverij De Bezige Bij

Dodelijke trots

Zijn debuut De jagers heeft James Salter in 1956 al geschreven en is als klassieker nu eindelijk vertaald in het Nederlands. Het verhaal van deze novelle is klein te noemen, maar is psychologisch een indringend portret over de harde realiteit van een strijd in oorlogstijd.

James Salter heeft zelf ook als gevechtspiloot gevlogen langs de rivier de "Yalu" tijdens de oorlog in Noord Korea die werd gestreden in de periode van 1950 - 1953. Hij beschrijft in zijn voorwoord hoe de strijd met straaljagers in zijn werk is gegaan en verklaart het gebezigde vakjargon, zodat de lezer zich moeiteloos mee kan laten voeren in het eigenlijke verhaal.

Cleve Connell is een Amerikaanse vluchtcommandant tijdens de oorlog in Noord Korea. Er werden voor de eerste keer straaljagers ingezet, toen er vanuit de Sovjet-Unie ondersteuning werd geboden aan de communistische legers van China en Noord-Korea. Vanuit de Verenigde Staten werd  tegenstand geboden.

Het doel van Cleve is 'ace' te worden in een eliteclub straaljagers. Een 'aas' is een piloot die vijf sterren op zijn naam heeft staan. Deze sterren zijn te behalen wanneer de piloot een vliegtuig heeft weten neer te halen. In dit geval Russische MiG's.

'Hij was van de ene horizon van de wereld naar de andere gegaan, over eindeloze wateren, en al reizende voelde hij zich voortdurend sterfelijker en onbeduidender worden, als een zwemmer die steeds verder van de kust verwijderd raakt. Hij keek nu niet meer terug. De afgelegde reis was als een voorbije brug. Terugkeren was niet meer mogelijk.'

Het lijkt Cleve echter maar niet te lukken om een succes te boeken en zijn collega's beginnen te twijfelen aan zijn moed en capaciteiten. Cleve zelf heeft ook zijn twijfels en onzekerheden. Het succes om 'ace' te worden blijft uit en er ontstaat bij hem een gevoel dat er dingen gebeuren die niet deugen. Dit gevoel richt zich voornamelijk op een ondergeschikte waar hij weinig sympathie voor kan opbrengen en wie hij niet onvoorwaardelijk denkt te kunnen vertrouwen.

'Hij [Cleve mn] had een aangeboren talent als vliegenier, dat was niet aangeleerd, en dat had hij altijd al geweten. De hoeveelheid moeite die vereist was om van goed excellent te worden, was te verwaarlozen geweest. Hij voelde zich als iemand met een goed geheugen tijdens een geschiedenisles. Hij was iets om trots op te zijn, maar waar je je nooit op moest laten voorstaan.'

'Er bestond geen groter geluk dan het leiden van een eenheid.'

Wanneer er dan op grote hoogte een strijd gaande is van grote rivaliteit, zullen de gevolgen voor de toekomst van Cleve drastisch veranderen.

Ondanks de harde omstandigheden van de oorlog weet de auteur het indringende en indrukwekkende verhaal in prachtig proza te verpakken en neemt de lezer psychologisch mee in de verbeten strijd, de rivaliteit, de wanhopige onzekerheid en de twijfel. Een waardevol debuut waar de Nederlandse lezer eindelijk kennis mee kan maken. Een verhaal over moed en harde realiteit verpakt in een klein boek, maar met ongelooflijk veel inhoud.

Auteur

James Salter (1925-2015) heeft tien jaar gevlogen als piloot bij de United States Air Force. Hij is

hiermee gestopt toen het uitkomen van zijn debuut "De jagers" en succes werd. Hij is korte tijd scenarioschrijver en filmregisseur geweest.

De boeken die in de Nederlandse vertaling zijn verschenen zijn:

-Lichte jaren

-Dwars door de dagen

-Laatste nacht (verhalen)

-Alles wat is-Spel en tijdverdrijf

Auteur: James Salter

Vertaald door: Ton Heuvelmans

Categorie: Psychologische oorlogsroman, literaire novelle

Pagina's: 256

Uitgeverij De Bezige Bij

ISBN: 978902345588

Verschenen: mei 2017