Met dank aan Uitgeverij Querido
"De
loutering"
Een roman
met de tijdsspanne van nog geen 24 uur, een roman met daarin meerdere verhalen,
geheimen zodat er thrillerachtige momenten ontstaan die op zeer subtiele
wijze worden uitgewerkt. Plaats van handeling Amsterdam
Hoofdpersonage
Sylvia ontmoet op een kerkhof een bekende uit het verleden,
Lucien. Aan het graf van Andrei, de precies 5 jaar geleden vermoorde
ex-man van Sylvia, begint hun snikhete gezamelijke middelste dag van het jaar. Het is 2 juli.
Ze heeft
een ex-man Tommy, haar eerste echtgenoot met wie ze 2 dochters heeft en
inmiddels ook kleinkinderen, allen wonen in Chicago Amsterdam
De feiten
zijn belangrijk in het boek, maar veel interessanter zijn de beschrijvingen die
Maria Stahlie geeft van het innerlijk leven van Sylvia. Door de toevallige
ontmoeting met Lucien, alcoholist, ziet er uit als een landloper en heeft een
abces in z'n kaak, zijn deze twee voor deze ene dag tot elkaar
veroordeeld. Het Griekse bijgeloof zegt dat na vijf jaar de botten moeten
worden opgegraven om te kijken of zijn zonden zouden zijn vergeven. Behalve
veroordeeld tot elkaar zijn de twee ook lotgenoten doordat ze beiden een geheim
op te biechten hebben.
Mystiek
speelt een belangrijke rol in het verhaal , zo heeft een ontmoeting met een
vriendelijke monnik grote indruk gemaakt op Sylvia. Tijdens een
klassenuitstapje naar een contemplatief klooster maakte ze kennis met 'de
staat van de hogere verwarring', een staat van fascinatie
en tegelijkertijd angst om voorbij grenzen te gaan.
'Haar
blik was naar binnen gericht en in haar binnenwereld heerste geen hogere
verwarring maar ontreddering'
Mythologische
en Bijbelse ( 'Come forth, Lazarus, come forth !' ) verwijzingen
De
terloops genoemde ex-man Tommy speelt een belangrijke rol, hij is muzikant
en is in Nederland
Een
schitterend intiem boek met surrealistische elementen.
Auteur: Maria Stahlie
Categorie: RomanPagina's: 196
Uitgeverij: Querido
ISBN: 9789021405117
Verschenen: mei 2017
Door 'metdeneusindeboeken'-twitter werd ik gewezen door @tealeest op de recensie in deze blogspot. Nu ik dit boek heb gelezen leek het mij leuk om mijn reactie te geven.
BeantwoordenVerwijderenElke lezer leest en beleeft een roman anders. Dat is mij bekend. ‘De middelste dag van het jaar’ van Maria Stahlie is door de recensenten van De Volkskrant, Trouw, en Het Parool positief beoordeeld. Dat heeft mij verbaasd. Ik vraag mij dan af of ik wat heb gemist. Of ik niet genoeg ‘tussen de regels’ heb gelezen. Of ik deze ‘coming of a certain age-roman’ (quote Hannah Van Wieringen NRC) niet heb begrepen.
Ik had grote moeite had om deze roman van ‘een van de grootste romanschrijvers van haar generatie’ (quote achterzijde boek) uit te lezen. En dat gebeurt als veellezer niet vaak. Het geknutselde verhaal irriteerde mij steeds meer. Rob Schouten van Trouw schrijft dat het bij Stahlie niet om het verhaal gaat maar om de inzichten van Sylvia Ciecierzky, de hoofdpersoon. Feitelijk schetst Stahlie mij, bijna tot vervelens toe, met wie we te maken hebben, hoe zij in elkaar zit, hoe zij denkt en handelt en inderdaad… haar inzichten. Daar draait het wellicht om maar persoonlijk maakt dat de roman niet boeiend. De zogenaamde ‘lauwheid’ komt elke pagina weer boven drijven. Soms achter elkaar, zin na zin (pagina 222 onderste gedeelte). En het woord ‘naakt’ komt op de volgende pagina’s weer veelvuldig terug. Maar ook op pagina 130 en 131 komt ‘de pop’ overvloedig genoemd. Nu weet ik dat herhaling een situatie kan versterken in de literatuur. Maar in dit geval kwam dat niet als zodanig bij mij over. Integendeel. Dan vraag ik mij af wat er moet worden overgebracht met deze herhalingen. Evenals het noemen van de hitte op de middelste dag van het jaar. Het hele boek door. Dan denk ik: dat weet inmiddels wel. ‘Show don’t tell’ en de lezer begrijpt met een half woord genoeg.
En ja, de grijze muis Sylvia twijfelt en neemt in het hele verhaal geen stelling. Ondanks haar dilemma om een keus te maken om samen met haar ex oud te worden, haar espadrilles-levenswijze komt zij niet tot leven. Tja, er zit ook weinig leven in deze zestigjarige vrouw. En dat een grijze muis wel boeiend kan zijn bewijst de schrijver Karel Capek met ‘Een doodgewoon leven’.
De atmosfeer wordt uitgebreid uiteengezet maar het verhaal kan (mij) niet boeien. Een jonge man die precies na vijf jaar naar het graf van een vriend komt om daar te gaan brullen vanwege een Grieks bijgeloof over schone botten? Dezelfde jongeman die vijf jaar daarvoor met haar dochter Mirjam het hoofd afzagen van een boer die zich heeft verhangen. Zal een lekkere bloederige onderneming zijn geweest. Leuk als je dochter thuiskomt na zo’n middagje weg. Gelukkig merkt moeder niets. Iedere familie heeft zo zijn geheimen, ‘onderhuidse allergieën en obsessies’ (Rob Schouten). Geweldig. Maar geeft mij dan maar ‘De Correcties’ van Jonathan Franzen. Onderhuids, schurend, broeiend en ongemakkelijk. Niet uitgesproken maar voelbaar.
En dan de opoffering van Machteld van Ginneken (altijd voluit geschreven; waarom?) die de schuld op zich neemt van haar zoon. Dat is dan toch haar beslissing? Waarom zou Sylvia zich daarover druk maken in deze ‘Griekse tragedie’ (zoals Persis Bekkering uit de Volkskrant deze roman noemt). Het betreft hier maar een vage kennis van haar.
Het boek eindigt na een, uitvoering beschreven, jazzconcert met het krieken van de volgende dag waar Sylvia hoop uit haalt. Helaas heb ik als lezer niets uit de middelste dag gehaald. Het heeft me niet meegenomen, beroerd of gepakt. Één zin over de buurvrouw kon me bekoren; “Astrid was in haar jonge jaren omroepster geweest bij de VARA, ze had een stem als een klok en een lach als een waterval”. Daar had ik er graag meer van gehad.
Bedankt voor de uitgebreide visie op het boek. Ik heb het vorig jaar anders beoordeeld. Het raakte mij wel en ik vond de motieven mooi gevonden.
BeantwoordenVerwijderen