Willem du Gardijn - Het einde van het lied

Recensie door Eric Waut
Uitgeverij Koppernik

Het einde van het lied

Er zijn zo van die leerkrachten geschiedenis die je nooit zal vergeten. Ze kunnen je meeslepen in het avontuur van de verbeelding. Ze dagen je uit op zoek te gaan naar wat meer achtergrond van bepaalde gebeurtenissen. Kantelmomenten in je schoolperiode. De saaie lessen wiskunde en andere leerstof is bij deze meesters van de vertelkunst even niet aan de orde. Willem du Gardijn kan volgens mij niet anders dan zo’n leraar zijn.

Het einde van het lied is een roman in drie delen. In het eerste deel maken we kennis met Aimé en Adriaan wier relatie zwaar op de proef wordt gesteld. Aimé worstelt blijkbaar met een gebeurtenis. Of is het haar onvruchtbaarheid? Ze gaat zich alsmaar vreemder gedragen en verliest alle controle.

'Ze droomde, was bang. Ze voelde zich naar, raar en duizelig. Nam een extra pil met wijn. Ze kreeg een vlaag van paranoia, liep midden in de nacht de tuin in om de mannen die haar wilden aanvallen zelf aan te vallen.'

Het gedrag van Aimé ontspoort. Je voelt de noodlottige afloop aankomen en vergeet het waarom te ontdekken. Er zijn weinig sporen in het verhaal hiervan. Af en toe een hint, maar zeker ben je niet. Toch is het toch nog even schrikken wanneer ze de finale beslissing neemt.

In het tweede deel vergezellen we Adriaan die, nadat hij zijn vrouw heeft verloren, in Italië vertoeft. Hij is op zoek naar het verhaal van de laatste levensdagen van de Romeinse keizer Hadrianus, je weet wel… die van de muur, van wie men bijna zeker is dat hij in 138 te Baiae is gestorven. Hij gaat op zoek naar het verhaal dat Marguerite Yourcenar in haar boek Memoires d’Hadrien niet heeft geschreven.

We volgen de wetenschapper tijdens zijn zoektocht naar de exacte plaats waar de keizer gestorven is. Een wat nutteloos onderzoek. Toch zijn er tal van andere wetenschapslui die hem helpen tijdens deze merkwaardige zoektocht. Je gaat echt mee op onderzoek. Allerlei kleine verhalen over de Romeinen komen aan bod. Heel onderhoudend. De geschiedenisleraar vertelt. Ondertussen observeert en ontdekt hij een ander Italië. Niet dat van musea en schoolreizen. Het is tijdens deze queeste en de confrontatie met dit andere land, dat hij een antwoord zoekt op de vragen die er zijn omtrent Aimé. Niet het antwoord waarom de doodzieke keizer toch nog de reis ondernam naar het afgelegen Baiae, maar de reden van Aimé haar beslissing.

In het derde deel is de keizer aan het woord. De laatste reis. Vereerd en gevreesd. Maar menselijk. Zijn einde nadert en dat weet hij maar al te goed.

'Zelfs het leven van een keizer was als een druppel die terugvloeide in de oceaan om daarin onnaspeurbaar op te lossen. Misschien dat mijn daden herinnerd zouden worden.'

Maar ook hier is de geschiedenisleraar aan het woord. Allerlei kleine verhalen over de keizer komen aan bod. Echt prachtig opgenomen in dit verhaal.

Het levenslied eindigt met de dood van de keizer. Waarom een leven eindigt is niet belangrijk, het zijn de herinneringen en wat we ons proberen voor te stellen. Wat de omgeving ervaart en nog kan terugvinden van deze persoon. Voor Adriaan zijn dit ook de nagelaten dagboeken van Aimé. Voor de geschiedkundigen zijn dit de geschriften, beeldhouwwerken, triomfbogen,… Wie op zoek gaat naar het verhaal krijgt daarom nog geen antwoord op de vele vragen, maar kan zich even laten opnemen in het verleden.

Dit is een zeer mooi geschreven boek. Een gids voor het aanvaarden van het onaanvaardbare.

We eindigen deze bespreking met een aan keizer Hadrianus toegeschreven gedicht.
(Vertaling Patrick Lateur)

 

'Mijn zieltje lief, mijn vlinderding,

gast en gezel van lijf en leden,

welk oord betreed je nu beneden?

Kleurloos en kaal, een kille kring,

je dartel spel wordt daar verleden.'

Willem du Gardijn (1964) debuteerde in 2008 met de roman Monografie van de mond, waarmee hij werd genomineerd voor de Academia Literatuur Prijs. In 2011 verscheen de verhalenbundel Negen raven en in 2016 de roman Bevrijding. Zijn verhalenbundel Het grote vakantiepark, die in 2018 verscheen, stond op de longlist van de BookSpot Literatuurprijs.
(Bron: boekomslag)

Titel: Het einde van het lied

Auteur: Willem du Gardijn

Pagina's: 229

ISBN: 9789083089836

Uitgeverij Koppernik

Verschenen: september 2021