vrijdag 25 maart 2022

Chrétien Breukers - Praag aan zee

Recensie door Marjon Nooij
Uitgeverij Vleugels


'Al wie behouden wil blijven, heeft vóór alles het geloof nodig. Daaraan moet hij zich vasthouden.'


In Praag aan zee voert Chrétien Breukers (1965) de lezer mee in de lotgevallen van de getormenteerde Thomas Meerman, 'een personage dat alleen is en alleen achterblijft'. Eerder al, in En in de nacht een riem uit 2019, kwamen we dezelfde protagonist tegen die raakvlakken blijkt te hebben met de auteur. 'Het personage Thomas Meerman, dat ben ik.'

Vanuit het Ik-perspectief kruipt de lezer in zijn hoofd en wordt deelgenoot gemaakt van zijn hersenspinsels. De vijfenvijftigjarige Meerman is, na een gesprek over En in de nacht een riem bij een VPRO Boeken – Breukers doelt hier met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid op zijn eigen optreden van medio december 2019 –, weer op weg naar Praag waar hij woont. Zijn huwelijk met Leonie is op de klippen gelopen, omdat hij haar vertrouwen heeft beschaamd 'en hoewel ik nooit volledig trouw was geweest, bleek de status van vrijgezel me een scala aan mogelijkheden te bieden. Dit was ongekend. Dit was werken in een snoepwinkel.' Zijn twee dochters houdt ze zoveel mogelijk bij hem vandaan.

In Praag wacht Vera; wel sex, geen verbintenis. Een relatie die is gestoeld op een vriendschappelijk houden-van, maar Vera blijft niet verschoond van een precaire vorm van jaloezie. Toch blijft ze zijn overhemden strijken. 'iets wat me elke keer verlegen maakt '.

Net als in En in de nacht een riem staat Thomas Meerman ook nu weer garant voor broeierige scènes en is hij niet echt een innemend personage. Hij houdt van seksuele machtsspelletjes. Zijn (on)lusten kan hij botvieren op Lena, die hij met enige regelmaat 'bestelt' voor betaalde seks. Ze laat zich door hem aftuigen en verlaat hem steevast met rode striemen op haar achterste. 'Bye. Yes, see you next time. No more hard sex, not that hard.’ […] 'Ik moffel een fooi in haar tasje. Ze bedankt er niet voor. Ze heeft er hard genoeg voor gewerkt.'

De vrouwen lijken complementair als de heilige drie-eenheid; maagd, moeder en vrouw. De drie-eenheid die tevens terugkomt in zijn ex en twee dochters. Dit wordt nog eens versterkt wanneer Breukers het religieuze aspect naar voren brengt.

'Waarin geloof ik? Kan ik, zonder ironie, zeggen dat ik geloof? Durf ik dat zonder ironie te zeggen?'

De ironisch, spottende manier van schrijven houdt het verhaal voor een deel luchtig, waardoor er af en toe wat mededogen voor Meerman aan de horizon gloort. Met name in de delen waarin zijn dochters ten tonele worden gebracht, komt zijn onvoorwaardelijke liefde naar voren.

Niet alleen 'zijn' vrouwen hebben een rol gekregen. Ook het vader-zijn neemt een belangrijke plaats in, wanneer zijn eigen vader komt te overlijden. 'Ik ben, sinds hij dood is, verlamd.'

'De herinneringen aan mijn vader lijken op een heelal.' […] 'Een heelal dat straks, nog steeds zonder geluid, zal imploderen en verdwijnen, tot een zwart gat zal samenklonteren. Van zwarte gaten heb ik geen verstand. Misschien omdat ik er al in zit. Of er een ben.'

Breukers toont zich in zijn aforistische roman geen auteur die metaforen gebruikt, eerder zet hij motieven in, zoals bijvoorbeeld zijn gestreken overhemden en de vader-zoonrol.

Zoals het motto aangeeft; 'Fragments... pieces... of a man', is Praag aan zee fragmentarisch opgebouwd en deels voorzien van cursieve druk, waarin Meerman zich richt op de flarden van zijn gedachten en herinneringen. Als tegenhanger van de harde scènes weet Breukers, die bekend staat als snedig en scherp, ook ontroerend uit de hoek te komen wanneer hij, met zijn lyrische taalgebruik, zijn eigen rol als vader tegen het licht houdt en zelfs even surrealistische toetsen beroert.

De roman nodigt uit tot herlezen en herkauwen, om te trachten steeds een beetje meer begrijpen van wat de complexe Meerman drijft.

Titel: Praag aan zee
Auteur: Chrétien Breukers
Pagina's: 128
ISBN: 97899493186538
Uitgeverij Vleugels
Verschenen: maart 2022

1 opmerking:

  1. Aub kijk op Tzum. U schrijft: Op de vloer ligt de man tussen vijfentwintig jaar aan herinneringen in smoezelige aantekeningen..

    BeantwoordenVerwijderen

Laat gerust een reactie achter.
Dat wordt zeer op prijs gesteld en we willen graag weten wat je ervan vindt.