dinsdag 7 juli 2020

John O'Connell - Bowie's boekenkast

Recensie door Marjon Nooij
Uitgeverij Orlando
Wat is uw idee van ultiem geluk?
Lezen.’
– David Bowie in Vanity Fair

Een inspirerende blik in Bowie's boekenkast (en muziek)

Een van de meest invloedrijke rocksterren vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw is beslist de Britse en veelzijdige, kleurrijke David Bowie (1947-2016), die in diverse extravagante gedaanten het podium betrad en zijn songs ten gehore bracht.

Er zullen weinigen zijn die nooit over dit fenomeen gehoord hebben en zijn muziek klinkt nog altijd regelmatig. Wat echter wél weinigen zullen weten is dat Bowie een grote voorliefde had voor literatuur en - zoals een echte lezer betaamt - nooit de deur uitging zonder boeken. Naar verluidt had hij in 1975 beloofd om tijdens de opnamen van de film The man who fell to earth geen drugs te gebruiken. Zijn verslaving aan cocaïne wist hij te vervangen door een andere overweldigende behoefte, want naast zijn hang naar verdovende middelen was hij addicted to books. Deze verslaving leek volgens sommigen dwangmatige vormen aan te nemen, maar menig echte lezer zal zichzelf hierin herkennen. Een persoonlijke bibliotheek, bestaande uit vele honderden boeken, reisde op zijn tournees met hem mee in speciale kisten, waarin ze overzichtelijk waren opgeborgen, zodat hij altijd voldoende keuze had. Hij schuwde het niet om zich als ambassadeur op te werpen voor de boeken die de meeste indruk op hem hadden gemaakt en de meeste invloed hebben gehad op zijn leven en werk.

In 2013 heeft Bowie een lijst van 100 boeken - in navolging van Jorge Luis Borges die voor zijn dood helaas niet verder is gekomen dan 74 titels - opgesteld die de meeste impact op zijn leven hebben gehad. Deze boeken zijn destijds te zien geweest tijdens de tentoonstelling in het Victoria & Albert Museum in Londen.

Uitgeverij Orlando heeft naar aanleiding van het verschijnen van Bowie's Boekenkast in januari 2020, het initiatief gelanceerd om het land in te gaan met Bowie Boeken Club. De uitgeverij heeft hierbij afgetrapt met nummer 31 van de lijst; Circusnachten van Angela Carter, een titel die zij begin 2020 ook heeft uitgegeven.

Aan de hand van Bowie's lijst heeft de Britse muziekjournalist Joseph O'Connell een zeer inspirerend boek geschreven, waarin hij elk boek beschrijft en vertelt wat de connectie is met Bowie. De keuzes die hij daarin maakte waren heel divers, zoals:
- de Afro-Amerikaanse roman Niet door water, maar door vuur van James Baldwin
- Franse klassiekers van onder andere Gustave Flaubert en Albert Camus
- mythologie in de vorm van Homerus' Ilias & Odyssee
- een Britse klassieke roman De beste jaren van juffrouw Brodie van Muriel Spark
- het beroemde gedicht Het barre land van T.S. Eliot
- de Russische klassiekers
- de Amerikaanse beatschrijver Jack Kerouac met Onderweg

Wat het in dit boek zo bijzonder maakt is dat bij alle 100 titels van de lijst, een suggestie staat voor een connectie met een te beluisteren nummer van Bowie dat goed aansluit bij het besproken boek en welk ander boek (voor het overgrote deel van dezelfde auteur) tevens een aanrader is.

Het resultaat is een heel overzichtelijk naslagwerk, mooi uitgevoerd in een stevige hardcover met kapitaalbandjes en met een schat aan inspirerende titels, om steeds even in te kijken en stukjes te lezen. Daarbij laat het interessante weetjes zien uit de verschillende perioden in het leven de rocklegende.

Achterin het boek is een literatuurlijst opgenomen van een selectie van de geraadpleegde boeken en tevens een alfabetisch overzicht van de lijst van de 100 besproken titels. De vele toepasselijke zwart-wit illustraties zijn van de hand van Luis Paadín.

Verwacht geen uitgebreide biografie, want dat is niet de opzet van dit boek. In de ongeveer twintig bladzijden van de inleiding beschrijft O'Connel beknopt het leven van Bowie en wat de invloed is geweest op zijn songs. De auteur heeft doelbewust het accent gelegd op de literatuur die Bowie las en de perioden die hem als mens hebben beïnvloed cq gevormd. O'Connell gaat ook in op titels die de lijst níet hebben gehaald en stelt zichzelf de vraag, wat daar mogelijk de reden van is geweest.

'Als je er (naar de lijst tt) lang genoeg naar kijkt, zie je twee patronen. Het eerste patroon bestaat uit de uiteenlopende culturele elementen die tezamen met Bowie's artistieke ontvankelijkheid vormen. Het minder duidelijke tweede patroon vormt een tijdspad. Als de boeken in de juiste volgorde worden gezet, schetsen ze Bowie's weg door het leven: van kind en tiener naar een in drugsnevelen gehulde superster en uiteindelijk naar de teruggetrokken, beschouwelijke gezinsman.'

Heel raak wist Bowie te omschrijven waardoor hij zijn grote passie heeft ontwikkeld.

'Het stelt je in staat jezelf achter te laten om er oneindig verrijkt naar terug te keren.'

Eén ding is zeker... nog vele lezers zullen de 100 boeken van Bowie lezen, mede aangewakkerd door het lezen en bladeren in deze overzichtelijke, helder beschreven en verrassende boekenkast. 
Overzichtelijk... precies zoals David Bowie zelf ook gewild zou hebben.

Titel: Bowie's boekenkast
Ondertitel: De 100 boeken die het leven van David Bowie veranderden
Auteur: John O'Connell
Vertaling: René van Veen
Illustraties: Luis Paadín
Pagina's: 352
ISBN: 9789493081307
Uitgeverij Orlando
Verschenen: januari 2020

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Laat gerust een reactie achter.
Dat wordt zeer op prijs gesteld en we willen graag weten wat je ervan vindt.